ఔషధాలు
పెర్కిన్ సాధించిన
విజయం తరువాత ఇంకా ఇంకా సంక్లిష్టమైన సహజ సమ్మేళనాలని కృత్రిమంగా సంయోజించే ప్రయత్నాలు
జరిగాయి. అయితే ఇండిగో వంటి అరుదైన సందర్భాలలో తప్ప, వ్యాపార దృష్టితో చూసినప్పుడు,
ఈ సంయోజిత సమ్మేళనాలు సహజ సమ్మేళనాలతో పోటీ పడలేకపోయాయి. అయినా కూడా సంయోజనం వల్ల కొన్ని
లాభాలు లేకపోలేదు. సంయోజనం చేత పదార్థాల అణువిన్యాసాన్ని నిర్ధారించుకోడానికి వీలయ్యింది.
అణువిన్యాసం తెలిస్తే అందుకు సైద్ధాంతిక ప్రయోజనాలే కాక, ఎన్నో ప్రాపంచిక ప్రయోజనాలు
కూడా ఉన్నాయి.
అలాంటి ఒక తార్కాణంగా
జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త రిచర్డ్ విల్స్టాటర్ (1872-1942) సాధించిన విజయాన్ని చెప్పుకోవచ్చు.
ఇతగాడు మొక్కల పచ్చదనానికి కారణమైన క్లోరోఫిల్ (chlorophyll) అణువిన్యాసాన్ని శోధించి
తేల్చుకున్నాడు. మొక్కల్లో ఉండే ఈ పదార్థం కాంతిని లోనికి గ్రహించగలుగుతుంది. ఈ అణువు
వల్లనే కాంతిలోని శక్తిని వాడి కార్బన్ డయాక్సయిడ్ నుండి కార్బోహైడ్రేట్ ని ఉత్పత్తి
చెయ్యడానికి వీలవుతుంది.
రిచర్డ్ విల్స్టాటర్
హైన్రిచ్ ఆటో
వీలాండ్ (1877-1957) మరియు అడోల్ఫ్ విండౌస్ (1876-1859) స్టీరాయిడ్ ల (steroids) యొక్క, తత్సంబంధిత ఇతర
సమ్మేళనాల యొక్క అణువిన్యాసాలని శోధించారు. (స్టీరాయిడ్ ల జాతికి చెందిన రసాయనాలలో
ఎన్నో ముఖ్యమైన హార్మోన్లు ఉన్నాయి.)
ఆటో వాలాక్ (1847-1931) అనే మరో జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త
ఎంతో ప్రయాసపడి టర్పీన్లు అనబడే వృక్షతైలాల అణువిన్యాసాన్ని తెలుసుకున్నాడు. (అలాంటి
తైలాల కుటుంబంలో మెథనాల్ ఓ ముఖ్యమైన ఉదాహరణ.) అలాగే హన్స్ ఫిషర్ (1881-1945) అనే మరో
రసాయన శాస్త్రవేత్త నెత్తుటికి ఎర్రనిరంగు నిచ్చే ‘హీమ్’ (heme) అనే అణువు యొక్క విన్యాసాన్ని
శోధించాడు.
విటమిన్లు, హార్మోన్లు,
ఆల్కలాయిడ్లు మొదలగు రసాయన జాతులన్నీ ఇరవయ్యవ శాతాబ్దంలో శోధించబడ్డాయి. వాటిలో ఎన్నో
అణువుల విన్యాసం తేటతెల్లమయ్యింది. ఉదాహరణకి 1930 లలో స్విస్ రసాయన శాస్త్రవేత్త పాల్
కారర్ (1889-1971) కెరటినాయిడ్ లు అనబడే జాతికి చెందిన రసాయనాల అణు విన్యాసాన్ని శోధించాడు.
ఇవి చెట్ల నుండి పుట్టే అద్దకాల జాతి. వీటికి విటమిన్ ఏ కి సన్నిహితమైన సంబంధం వుంది.
బ్రిటిష్ రసాయన
శాస్త్రవేత్త రాబర్ట్ రాబిన్సన్ (1886-1975) ఆల్కలాయిడ్ లని క్రమబద్దంగా శోధించాడు.
ఇతడు సాధించిన అత్యుత్తమ విజయం 1925 లో ‘మార్ఫిన్’ అణువిన్యాసాన్ని ఛేదించడం. (ఒక్క
పరమాణువు వద్ద మాత్రం అతడు పొరబడ్డాడు.) అలాగే 1946 లో అతడు స్‍ట్రిక్నిన్ (strychnine) విన్యాసాన్ని శోచించాడు. రాబిన్సన్
సాధించిన విజయాలని తదనంతరం అమెరికన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త రాబర్ట్ బర్న్స్ వుడ్వర్డ్స్
(1917-1979) నిర్ధారించాడు. వుడ్వర్డ్ తన అమెరికన్ సహోద్యోగి అయిన విలియమ్ ఫాన్ ఎగ్గర్స్
డోయరింగ్ (1917-2011) తో కలిసి రసాయనిక సంయోజనలో ప్రయత్నాలు మొదలెట్టాడు. ఇరువురూ కలిసి
1944 లో క్వైనైన్ ని సంయోజించారు. ఆ విధంగా
ఆదిలో పెర్కిన్ తలపెట్టి సాధించలేకపోయిన లక్ష్యాన్ని ఈ అమెరికన్ రసాయన శాస్త్రవేత్తలు
సాధించారు.
వుడ్వర్డ్ ఇంకా
ముందుకి వెళ్లి మరింత జటిలమైన అణువులని కూడా సంయోజించాడు. 1951 లో అతడు కొలెస్టరాల్ (cholesterol, ఇదొక సర్వసామాన్యమైన స్టిరాయిడ్)
ని సంయోజించాడు. అదే ఏడాది అతడు కార్టిసోన్ ని (cartisone) కూడా సంయోజించాడు. ఇదొక స్టిరాయిడ్ హార్మోన్. 1956 లో అతడు రిసెర్పీన్ (resperpine) ని సంయోజించాడు.
మత్తు మందుల్లో ఇది మొదటిది. 1960 లో ఇతడు
క్లోరోఫిల్ ని సంయోజించాడు. 1962 లో అతడు ఓ
ప్రత్యేకమైన, సంక్లిష్టమైన సమ్మేళనాన్ని సంయోజించాడు. ఆ సమ్మేళనానికి ఆంటీబయాటిక్ అక్రోమైసిన్
తో సంబంధం వుంది.
మరో నవ్య దిశలో
కృషి చేస్తున్న రష్యన్-అమెరికన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త ఫోబస్ ఆరన్ థియోడోర్ లెవీన్ (1869-1940)
న్యూక్లియోటైడ్ లు అనబడే అణువుల కుటుంబాన్ని శోధించాడు. (జన్యువులకి మూర్తిరూపాలైన
డీ.ఎన్.ఏ. అణువులలో ఇవి ముఖ్యాంశాలు). అతడి పరిశోధనా ఫలితాలని తదనంతరం స్కాటిష్ రసాయన
శాస్త్రవేత్త అలెగ్జాండర్ రాబర్టస్ టాడ్ (1907-1997) నిర్ధారించాడు. 1940, 1950 లలో
ఇతగాడు వివిధ న్యూక్లియోటైడ్ లని, తదితర అణువులని, సంయోజించాడు.
అలా సంయోజించబడ్డ
అణువులలో ఆల్కలాయిడ్ ల వంటి అణువులకి ఎన్నో వైద్య ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. అందుకే ‘ఔషదాలు’
అనే కుటుంబం లోకి ఈ సమ్మేళనాలని చేర్చవచ్చు. పూర్తిగా కృత్రిమంగా సంయోజించబడ్డ సమ్మేళనాలకి
కూడా అలాంటి ప్రయోజనాలు ఉంటాయని, వాటిని కూడా మందుల లాగా వినియోగించవచ్చని ఇరవయ్యవ
శతాబ్దపు తొలిదశలలోనే గుర్తించారు.
అలా సంయోజించబడ్డ
ఆర్స్‍ఫినమిన్ (arsphenamine) అనే సమ్మేళనాన్ని 1909 లో జర్మన్ బాక్టీరియాలజిస్ట్ అయిన
పాల్ ఎహర్లిక్ (1854-1915) సిఫిలిస్ వ్యాధికి మందుగా వాడాడు. ఈ మొదటి మెట్టే ‘రసాయనిక
చికిత్స’ (chemotherapy) అనే సాంప్రదాయానికి పునాది అయ్యింది అంటారు. ప్రత్యేక రోగాలకి
ప్రత్యేక మందులని వాడి చికిత్స చేసే పద్ధతినే కెమోథెరపీ అంటారు.
పాల్ ఎహర్లిక్
1908 లో సల్ఫానిలమైడ్ (sulfanilamide) అనే ఓ సమ్మేళనం
సంయోజించబడింది. ప్రయోజనాలు తెలియకుండా సంయోజించబడ్డ లెక్కలేనన్ని సమ్మేళనాల జాబితాలో
ఈ సమ్మేళనం కూడా చేరింది. కాని 1932 లో జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త గెర్హార్డ్ డోమాక్
(1895-1964) యొక్క పరిశోధనల వల్ల సల్ఫానిలమైడ్, తదితర సమ్మేళనాలని, ఎన్నో అంటువ్యాధుల
చికిత్సలో వాడొచ్చని తెలిసింది. కాని ఈ విషయంలో మాత్రం సహజోత్పత్తుల నుండి పుట్టిన
సమ్మేళనాల వాడకం సంయోజిత సమ్మేళనాలని మించిపోయింది. అలాంటి సమ్మేళనాలలో ముందుగా చెప్పుకోదగ్గది
పెన్సిలిన్. దీని గురించి 1928 లో స్కాటిష్ బాక్టీరియాలజిస్ట్ అలెగ్జాండర్ ఫ్లెమింగ్ (1881-1955) కాకతాళీయంగా
కనుక్కున్నాడు. ఫ్లెమింగ్ స్టెఫిలోకాకస్ క్రిములు ఉన్న ఓ మిశ్రమాన్ని మూత తెరిచి వొదిలేశాడు.
కొన్ని రోజుల తరువాత వచ్చి చూడగా ఆ మిశ్రమానికి బూజు పట్టి ఉండడం కనిపించింది. జాగ్రత్తగా
పరిశీలించి చూడగా బూజు ఉన్న చోట అంతా బాక్టీరియా క్రిములు నిర్మూలించబడి వుండడం కనిపించింది.
అందులో ఏదైనా క్రిమినాశక ఔషధం దాగి వుందేమో నని ఆ మిశ్రమాన్ని విశ్లేషించాడు. కాని
విశ్లేషణ మరీ జటిలం కావడంతో విషయం ఎటూ తేలలేదు.
అలెగ్జాండర్
ఫ్లెమింగ్
(ఇంకా వుంది)
అలాంటి
పరిస్థితుల్లో రామానుజన్ కి హార్డీ అందించిన స్నేహం కొంత వరకు ఆ ఒంటరితనాన్ని భరించగలిగేలా
చేసింది అనడంలో సందేహం లేదు. గణిత రంగంలో పరస్పర పూరకమైన శక్తులు గల వీరిద్దరూ కలిసి
సాధించిన విజయాలు ఇద్దరికీ గణిత లోకంలో శాశ్వత యశస్సుని సంపాదించిపెట్టాయి. ‘విభాగాల’ సిద్ధాంతం మీద వీరు చేసిన కృషి ఒక్కటి
చాలు, గణితవేత్తలుగా వీరి జీవితాలని సార్థకం చెయ్యడానికి.
గణితవేత్తగా పాశ్చాత్య గణిత
ప్రపంచంలో ఉన్నత స్థానంలో ఉన్నవాడు హార్డీ. పాశ్చాత్య గణిత సాంప్రదాయంలో మహోత్కృష్ట
సారాన్ని పుణికి పుచ్చుకున్న వాడు. ఎక్కువగా లోజ్ఞానం మీద ఆధారపడి శరవేగంతో ముందుకు
దూసుకుపోయే రామానుజన్ వడికి ఒక స్థిరత్వాన్ని, పొరబడని గమనాన్ని ఆపాదించింది హార్డీ
స్వభావం.
ఎప్పుడూ రామానుజన్ ని సమర్ధించేవాడు, ప్రోత్సహించేవాడు, ప్రశంసించేవాడు. మారని
స్నేహాన్ని రామానుజన్ కి అందించి తన వారికి దూరంగా ఓ మహోన్నత లక్ష్యసాధన కోసం పని చేస్తున్న
రామానుజన్ కి ఆ లక్ష్యసాధన మరింత సులభం అయ్యేలా
పరిస్థితులు కల్పించాడు. హార్డీ ప్రోత్సాహం ఒక విధంగా రామానుజన్ గణిత ప్రయాసలని
పోషించే ఓ అక్షయమైన ఇంధనం అయ్యింది. సహృదయంతో అందించినా ఆ ప్రోత్సాహం, ప్రోద్బలం రామానుజన్
జీవితంలో కొన్ని విచిత్ర కారణాల వల్ల ఒక విధంగా చూస్తే దుష్పరిణాలుగా దాపురించాయి.
ఇండియాలో ఉన్న రోజుల్లోనే
గణితమే లోకం అన్నట్టుగా కాలం గడుపుతూ వచ్చాడు రామానుజన్. కాలేజిలో రోజుల్లో లెక్కల్లో
తప్ప ఇతర రంగాల్లో అభిరుచి లేదని తెలిసిపోయాక, పూర్తిగా గణితం మీదే తన సమయం అంతా వెచ్చించాడు.
పోర్ట్ ట్రస్ట్ లో చేసిన ఉద్యోగం కూడా పొట్ట కూటి కోసం తప్ప ఉద్యోగం మీద మక్కువ చేత
కాదు. స్కాలర్షిప్ వచ్చాక ఆ కాస్త ప్రయాస కూడా తప్పింది. ఇక పూర్తిగా గణితానికే అంకితమైపోయాడు. గణితం ధ్యాసలో పడి ఇక ఆహారం, విరామం
మొదలైనవన్నీ విస్మరించి గణితంలోనే మునిగితేలేవాడు.
ఇంగ్లండ్ వెళ్లాక తను వచ్చిందే
గణితం కోసం కనుక ఈ ధోరణి మరింత తీవ్రమయ్యింది. ఆహారవ్యవహారాదుల వల్లనైతేనేమి, బ్రిటిష్
వారి ముభావ స్వభావం వల్లనైతే నేమి, తన ఒంటరితనాన్ని పూరించుకోడానికి గణితంలో తన పరిశ్రమని
మరింత ఉధృతం చేశాడు. ఇలాంటి నేపథ్యంలో హార్డీతో స్నేహం, హార్డీ తనతో వ్యవహరించే తీరు
యజ్ఞంలా సాగే ఆ గణితసాధనలో మరి కాస్త ఆజ్యం పోసిందే గాని, క్రమంగా తన చుట్టూ ఏర్పడుతున్న
ఆ బంగారు పంజరం లోంచి తప్పించలేకపోయింది.
మహోత్కృష్టమైన ఆదర్శాల కోసం
తప్ప నిమ్నజాతి లక్ష్యాల కోసం ప్రాకులాటని హార్డీ ఎప్పుడూ సమర్ధించేవాడు కాడు. చిన్న
ఫలితాన్ని సాధించి దాన్ని గొప్పగా ప్రదర్శించుకోవాలని చూసే రకాలని నిర్దాక్షిణ్యంగా
కడిగేసేవాడు. రాజీ పడని విద్యాప్రమాణాలు గల వాడు. ఆ ప్రమాణాలని అన్యులకే కాక, తనకి కూడా కచ్చితంగా వర్తింపజేసుకుంటూ
జీవించేవాడు. అందుకే తన చుట్టూ పని చేసే వారు తమ శాయశక్తులా ప్రయత్నించి అత్యుత్తమ
ఫలితాలని సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తారు. హార్డీ గురించి బాగా తెలిసిన జె.సి. బర్కిల్
అనే గణిత వేత్త హార్డీతో మాట్లాడాలంటే భయం వేస్తుంది అంటాడు. తనతో మాట్లాడితే “మనం
తక్కువ వాళ్ళం” అన్న భావన కలుగుతుంది అనేవాడు. ఒక సారి లూయి జె. మార్డెల్ అనే గణితవాత్త
తను రాసిన ఓ వ్యాసాన్ని ఎన్నో పత్రికలు అన్యాయంగా తిప్పికొట్టాయని, ఆ వ్యాసాన్ని ఓ సారి పరిశీలించి తన అభిప్రాయం చెప్పమని
హార్డీకి పంపాడు. సానుభూతి చూపించి మెచ్చుకుంటాడని ఆశిస్తుంటే, ఆ వ్యాసానికి హార్డీ
స్పందన పుండు మీద కారంలా అనిపించింది. “మీరు పంపిన వ్యాసం మీద మూడు గంటలు వెచ్చించాను…
ఒక్క పేజీలోనే ముప్పై తప్పులు కనిపించాయి…అవన్నీ
‘అల్పమైన’ విషయాలు అని మీరు పట్టించుకోకపోయి వుండొచ్చు…” హార్డీ దృష్టిలో ఏదీ అల్పం కాదు. ఒక్క పొరబాటు కూడా దొర్లకుండా,
మహోన్నత ప్రమాణాల అనుసారం చెయ్యని గణితం అసలు గణితమే కాదు.
అలా నిక్కచ్చిగా వ్యవహరించే
తీరు వెనుక అసూయ మాత్రం లేదు. హార్డీ
స్వభావం గురించి మాట్లాడుతూ “కుటిలత్వం ఏ కోశానా లేని ఉదారస్వభావుడు, అసూయ అన్నది ఎరగని
వాడు” అంటాడు బ్రిటిష్ రచయిత సి. పి. స్నో (C.P. Snow). కనుక హార్డీ అవతలి వారిలో తప్పులు
ఎన్నితే దానికి కారణం కుటిలత్వమో, అసూయో కాదు. అవతలి వారికి నచ్చినా, నచ్చకున్నా గణిత
రంగంలో హార్డీ ప్రమాణాలు అలాంటివి.
అలాంటి ప్రమాణాలు గల స్నేహితుడు
దొరకడం ఒక విధంగా రామానుజన్ అదృష్టం. ఒక విధంగా
ఆ ప్రమాణాలే రామానుజన్ మీద ఒత్తిడి పెంచి ఇంగ్లండ్ లో తన బ్రతుకును మరింత దుర్భరం
చేశాయి.
ఒక సారి రామానుజన్ అనారోగ్యం
వల్ల ఆసుపత్రిలో ఉన్నాడు. ఆ సమయంలో హార్డీ తన స్నేహితుడికి రాసిన జాబు ఇలా వుంది –
“…నువ్వు ఈ సమయంలో బయట ఉంటే ఎంతో బావుండేది. ప్రస్తుతం నా వద్ద కొన్ని అధ్బుతమైన (గణిత)
సమస్యలు ఉన్నాయి. నువ్వు వచ్చాక వాటి మనిద్దరం వాటి మీద పనిచెయ్యొచ్చు. నా నీ ప్రస్తుత
పరిస్థితుల్లో అలాంటి కఠినమైన సమస్యల మీద పని
చెయ్యగలవో లేదో మరి తెలీదు…” అని రాస్తూ ఆఖర్లో మాత్రం “ప్రస్తుతానికి మాత్రం నువ్వు
డాక్టర్లు చెప్పినట్టు నడచుకోవడం తప్ప మరేమీ చెయ్యలేవనుకుంటాను. కాని ఈ (గణిత) విషయాల
గురించి ఓ సారి ఆలోచించగలవేమో చూడు. ఇవి చాలా ఆసక్తికరమైన విషయాలు.”
స్నేహితుడు ఆసుపత్రిలో మంచం
పట్టి ఉన్న పరిస్థితుల్లో కూడా హార్డీ అతణ్ణి ఊపిరి తీసుకోనివ్వడం లేదు. రామానుజన్ స్పందన కూడా అందుకు తగ్గట్టుగానే ఉండేది.
ఆసుపత్రిలో తనకి ఇచ్చిన గదిలో మరీ చలిగా వుందని, బాత్ రూమ్ మాత్రం మరింత వెచ్చగా వుందంటూ
రామానుజన్ హార్డీకి ఇలా జవాబు రాశాడు – “బాతు
రూమ్ లు హాయిగా, వెచ్చగా ఉన్నాయి. రోజూ పెన్ను, కాగితం తీసుకుని వెళ్లి బాత్ రూమ్ లో
ఓ గంట కూర్చుంటాను. త్వరలోనే రెండు, మూడు వ్యాసాలు పంపగలను. ఈ ఆలోచన అంతకు ముందు రాలేదు
సుమా. వచ్చి వుంటే ఇప్పటికే ఎంతో రాసి వుండేవాణ్ణి…. ఒక్కటి మాత్రం నీకు నమ్మకంగా చెప్పగలను.
నేను బాత్ రూమ్ కి వెళ్లేది స్నానం చెయ్యడానికి కాదు, లెక్కలు చెయ్యడానికి.”
అంత అనారోగ్యంలో కూడా తగినంత
స్థాయిలో గణితం చెయ్యలేక పోతున్నందుకు స్నేహితుణ్ణి క్షమాపణ అడుగుతున్నట్టుగా వుంది రామానుజన్ ఉత్తరం.
ఆ విధంగా నిద్రాహారాల గురించి
పట్టించుకోని ఎడతెగని శ్రమ రామానుజన్ ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీసింది.
(ఇంకా వుంది)
