శాస్త్ర విజ్ఞానము

లండన్ లో ఉండే తొలి రోజుల్లో సమాజంలోకి వెళ్ళడానికి కావలసినంత ఓపిక ఉండేది. ఆ రోజుల్లో ఎంతో మంది వైజ్ఞానిక మహామహులని కలుసుకున్నాను. ఇతర రంగాలలో కూడా ఎంతో ఎత్తుకు వెళ్ళినవారిని కూడా కలుసుకున్నాను. వారి గురించి నా అభిప్రాయాలని మరో సందర్భంలో వివరిస్తాను.



నా వివాహానికి ముందు తరువాత కూడా లయల్ ని ఎక్కువగా కలుసుకునేవాణ్ణి. ఆయనకి గొప్ప మానసిక స్పష్టత ఉంది. ఏ విషయంతోనైనా తలపడేటప్పుడు తొందరపడకుండా, జాగ్రత్తగా వ్యవహరిస్తారు. సత్యాపనం చేసేటప్పుడు చాలా కచ్చితంగా ఉంటుంది. ఆయన చింతనలో ఎంతో స్వచ్ఛందత కూడా ఉంది. భౌగోళిక శాస్త్రంలో నేను ఏదైనా చిన్న మాట అంటే దాని నిజానిజాలు పూర్తిగా తేల్చేదాకా ఊరుకునే వారు కాదు. అలాంటి విశ్లేషణతో కొన్ని సార్లు ఆ విషయాన్ని నాకు మునుపు అర్థమైనదాని కన్నా మరింత స్పష్టంగా అర్థమయ్యేలా చేస్తారు. నా ప్రతిపాదనకి సవాలక్ష అభ్యంతరాలు లేవదీససేవారు. వాటన్నిటికీ సమాధానాలు చెప్పాక కూడా నా మొదటి ప్రతిపాదన ఇంకా అగమ్యగోచరంగా కనిపించేది. అతడిలో మరో గొప్ప లక్షణం వైజ్ఞానిక రంగంలో తన తోటి నిపుణుల సృజన పట్ల సద్భావన కలిగి ఉండడం.


బీగిల్ యాత్ర నుండి తిరిగి వచ్చాక ఓ సారి ఆయనతో పగడపు దీవుల మీద నా అభిప్రాయాల గురించి చెప్పాను. ఈ అంశంలో నా అభిప్రాయాలకి ఆయన అభిప్రాయాలకి మధ్య చుక్కెదురు అన్న విషయం నాకు తెలుసు. అయినా కూడా నా మాటల మీద ఆయన చూపించిన ఆసక్తి చూసి ఆశ్చర్యం వేసింది, ప్రోత్సాహకరంగా అనిపించింది. వైజ్ఞానిక విషయాలంటే ఆయనకి గాఢమైన అపేక్ష. అంతేకాక మానవజాతి యొక్క ప్రగతి పట్ల లోతైన ఆకాంక్ష ఉండేది. ఆయనది చాలా మృదుల స్వభావం. మతపరమైన భావాలలో ఆయనది చాలా విశాలమైన దృక్పథం. అవతలి వారి భావాలకి పూర్తి స్వేచ్ఛనిచ్చేవారు. కాని వ్యక్తిగతంగా మాత్రం ఆయన అస్తికులే. ఆయన ఆలోచనలలో, దృక్పథాలలో ఎంతో నిజాయితీ ఉండేది. అందుకేనేమే మనిషి పూర్వ జీవుల నుండి పరిణామం చేత అవతరించాడు అన్న భావన (Theory of Descent) ని తదనంతరం ఒప్పుకున్నారు. లామార్క్ సిద్ధాంతాలకి వ్యతిరేకంగా మాట్లాడడం వల్ల ఆయన కీర్తి ప్రతిష్ఠలు మరింత పెరిగాయి. పైగా ఇవన్నీ ఆయన వయసు పైబడ్డ తరువాత చెయ్యడం ఆశ్చర్యం. ఎన్నో ఏళ్ల క్రితం నేను ఓ సారి పాతకాలపు భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలు కొత్త భావాలని వ్యతిరేకించే విధానం చూసి విసిగిపోయి ఆయనతో ఇలా అన్నానట – “ప్రతీ శాస్త్రవేత్త కచ్చితంగా అరవై ఏళ్లు నిండగానే చచ్చిపోతే ఎంత బావుంటుంది! ఎందుకంటే ఆ తరువాత ఎలాగూ వాళ్లు కొత్త సిద్ధాంతాలని వ్యతిరేకిస్తూనే ఉంటారు.” నేను అలా అన్న సంగతి లయల్ నాకు ఓ సారి గుర్తు చేశారు. కాని (కొత్త భావాలని వ్యతిరేకించే అలవాటు లేని) ఆయన మాత్రం కొంత కాలం బతకితే బావుంటుందనే అనుకునేవారు.



భౌగోళిక శాస్త్రం మరే ఇతర శాస్త్రవేత్త కన్నా లయల్ కి ఎంతో ఋణపడి వుంది. బీగిల్ యాత్ర మీద నేను బయలుదేరబోయే ముందు అపార ప్రతిభాశాలి అయిన హెన్స్లో నన్ను పిలిచి ఓ సలహా ఇచ్చాడు. అప్పుడే అచ్చయిన చార్ల్స్ లయల్ రాసిన ‘భౌగోళిక శాస్త్రంలో మూల సూత్రాలు’ (Principles of Geology) అనే పుస్తకంలో మొదటి భాగం చదవమన్నాడు. కాని ఎందరో ఇతర భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తల లాగానే ‘ఉపద్రవాల పరంపర’ (series of cataclysms) సిద్ధాంతాన్ని నమ్మిన హెన్స్లో ఆ పుస్తకంలోని భావాలని నన్ను నమ్మొద్దు అన్నాడు. కాని ప్రస్తుతం ‘భౌగోళిక శాస్త్రంలో మూల సూత్రాలు’ పుస్తకం గురించి అందరూ ఎంత గొప్పగా మాట్లాడుతున్నారో! నేను సందర్శించిన మొట్టమొదటి ప్రదేశం, సెయింట్ జాగో (ఇది కేప్ ద వర్దీ ద్వీపమాలికలో ఓ ద్వీపం) లో నేను చేసిన భౌగోళిక పరిశోధనల నాకు కచ్చితంగా ఓ విషయం మాత్రం తెలిసింది. తక్కిన ఏ ఇతర భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త భావాల కన్నా లయల్ సిద్ధాంతాలు ఎంతో ఉన్నతమైనవి అని బలమైన నమ్మకం కలిగింది.



లయల్ రచనల యొక్క ప్రభావం ఫ్రాన్స్ లోను, ఇంగ్లండ్ లోను విజ్ఞానం పురోగమించిన తీరులోని తేడా బట్టి తెలుస్తుంది. (ఫ్రాన్స్ కి చెందిన) ఎలీ ద బోమోంత్ యొక్క భావాలు ఇప్పుడు మూలన పడ్డాయంటే ఆ ఘనత అంతే లయల్ కే చెందుతుంది. ఈ ఎలీ ద బోమోంత్ కొన్ని ‘ఎత్తైన బిలాలు’ (Craters of Elevation) అని, ‘రేఖాకారంలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రాంతాలు’ (Lines of Elevation) అని ఏవేవో విపరీతమైన ప్రతిపాదనలు చేశాడు. (ఆ భావాలని ఓ సారి భౌగోళిక సదస్సులో సెడ్జ్ విక్ ఆకాశానికి ఎత్తేయడం కూడా గుర్తుంది.) లయల్ ప్రభావం వల్ల అవన్నీ ఇప్పుడు మట్టిగొట్టుకుపోయాయి.

(ఇంకా వుంది)