గత రెండేళ్ల మూడు నెలల కాలం నా జీవితం అత్యంత ప్రయాసతో కూడుకున్న దశ అని చెప్పగలను. ఆ దశలో అస్వస్థత వల్ల కొంత సమయాన్ని పోగొట్టుకున్నాను. ష్రూస్ బరీ, మాయర్, కేంబ్రిడ్జ్, లండన్ నగరాలలో కొంత కాలం మారి మారి జీవించాక చివరికి డిసెంబర్ 13 నాడు లండన్ లో స్థిరపడ్డాను. నేను సేకరించిన సామగ్రి అంతా అక్కడ హెన్స్లో రక్షణలో భద్రంగా వుంది. అక్కడ మూడు నెలలు మకాం పెట్టాను. నేను సేకరించిన రాళ్లని, ఖనిజాలని ప్రొ. మిల్లర్ చేత పరీక్ష చేయించాను.
నా యాత్రా పత్రికకి మెరుగులు దిద్దే ప్రయత్నం మొదలెట్టాను. ఇదంత పెద్ద సమస్య కాలేదు. ఎందుకంటే మూల ప్రతి ఎంతో శ్రధ్ధగా రాయబడింది. నేను చేయవలసింది అల్లా నా వైజ్ఞానిక ఆవిష్కరణలలో ఆసక్తికరమైన అంశాలని మరింత సంక్షిప్తరూపంలో ప్రకటించడమే. చిలీ దేశపు తీర రేఖ యొక్క ఉన్నతి గురించి నేను చేసిన పరిశీలనలకి సంబంధించిన, లయల్ సూచన ప్రకారం, భౌగోళిక సంఘానికి పంపాను. ఆ విశేషాలు Proceedings of Geological Society పత్రికలో (పేజీలు 446-449) 1838 లో అచ్చయ్యాయి.
1837 లో మార్చి 7 నాడు నేను లండన్ లో గ్రేట్ మార్ల్ బరో వీధికి మకాం మార్చాను. అక్కడే రెండేళ్లు, అంటే నా వివాహం అయినంత వరకు నివసించాను. ఈ రెండేళ్లలో నా యాత్రా పత్రిక పూర్తి చేశాను. భౌగోళిక సదస్సులో ఎన్నో సిద్ధాంత వ్యాసాలు చదివాను. ‘Geological Observations’ అనే పత్రికకి పంపడానికి ఓ సువిస్తారమైన వ్యాసాన్ని కూడా సిద్ధం చేశాను. బీగిల్ యాత్రలో కనుగొనబడ్డ జంతు శాస్త్ర విశేషాలు అన్న పుస్తకాన్ని ప్రచురణ కోసం సిద్ధం చేశాను. హులై 1 నాడు Origin of the Species అన్న గ్రంథ రచనకి పూనుకుని ఆ సందర్భంలో నా మొట్టమొదటి నోట్ బుక్ ని తెరిచాను. ఈ పుస్తక రచన గురించి ఎంతో కాలంగా ఆలోచిస్తున్నాను. మరో ఇరవై ఏళ్ల పాటు ఆ పుస్తక రచన సాగింది.
ఈ రెండేళ్లలో నేను కొంచెం సామాజిక కార్యక్రమాలలో కూడా పాల్గొనడం మొదలెట్టాను. ఆ కాలంలోనే చార్లెస్ లయల్ ని పలుమార్లు కలుసుకున్నాను. ఈయనలో ఓ మంచి లక్షణం ఇతరలు భావాల పట్ల ఇతడు కనబరిచే సద్భావన. నేను ఇంగ్లండ్ కి తిరిగొచ్చాక పగడపు దీవుల గురించి నా అభిప్రాయం గురించి ఆయనకి వివరించినప్పుడు ఆయన చూపించిన ఆసక్తి చూసి నాకు ఆశ్చర్యం తో పాటు ఎంతో సంతోషం కలిగింది. ఆయన మాటలు ఎంతో ప్రోత్సాహకరంగా అనిపించాయి. నా మీద ఎంతో ప్రభావం చూపించాయి. ఈ కాలంలోనే రాబర్ట్ బ్రౌన్ ని కూడా ఎన్నో సార్లు కలుసుకున్నాను. ఎన్నోసార్లు ఆదివారాలు ఉదయానే ఆయన ఇంటికి కాఫీకి అని వెళ్లేవాణ్ణి. ఆ సంభాషణలలో ఆయన పంచుకునే వైజ్ఞానిక అనుభవాల, నిశిత శాస్త్ర భావాల, పరిశీలనల విందుని ఆత్రంగా ఆరగించేవాణ్ణి. అయితే ఆయన మాటలు ఎప్పుడూ వైజ్ఞానిక సూక్ష్మాలకి సంబంధించినవై వుండేవి. ప్రగాఢ మైన మౌలికమైన విజ్ఞానిక సమస్యల మీద ఆయనెప్పుడూ వ్యాఖ్యానించేవాడు కాదు.
ఈ కాలంలోనే ఎన్నో సార్లు విశ్రాంతి కోసమని ఇరుగు పొరుగు ప్రాంతాలకి చిన్న చిన్న విహార యాత్రలు చేశాను. ఆ యాత్రలలో కాస్త సుదూరమైనది ‘Parallel roads of Glen Roy’ అనే ప్రాంతానికి (కింద చిత్రం) చేసిన యాత్ర. ఆ వివరాలన్నీ Philosophical Transactions అనే పత్రికలో ప్రచురించాను (1839, pages 39-82). అయితే ఈ పత్రం అంత గొప్పగా లేదని చెప్పడానికి సిగ్గు పడుతున్నాను. దక్షిణ అమెరికాలో తీర రేఖ యొక్క ఉన్నతి గురించి నేను చేసిన పరిశీలనల ప్రభావం నా మీద బలంగా వుంది. కాని ఈ సమస్య గురించి తదనంతరం అగాస్సీస్ తన ‘హిమానీనదం-సరస్సు’ సిద్ధాంతాన్ని (glacier-lake theory) ప్రతిపాదించాడు. ఆ దశలో నాకు తెలిసినంత వరకు మరో సిద్ధాంతం నిజం కావడానికి వీలు లేకపోయింది. కనుక సముద్రం యొక్క చర్య వల్ల ఆ ప్రాంతం అలా రూపుదేలింది అని నేను సిద్ధాంతీకరించాను. ఈ పొరబాటు నాకు ఓ మంచి పాఠం నేర్పింది. వైజ్ఞానిక రంగంలో ఎప్పుడూ ‘మినహాయింపు సిద్ధాంతం’ ని (మరో కారణం ఉండడానికి వీలు లేదు కనుక ఇదే సరైన కారణం కావాలి అనే వాదనా వైఖరి) నమ్మకూడదని అర్థమయ్యింది.
(wiki)రోజంతా పరిశోధనలో మునిగి పనిచెయ్యడం కష్టం కనుక ఈ దశలో ఎన్నో రంగాలకి సంబంధించిన పుస్తకాలు చదివాను. కొన్ని తాత్విక గ్రంథాలు కూడా చదివాను. కాని అలాంటి పుస్తకాలు నాకు సరిపడవని అర్థమయ్యింది. ఈ దశలోనే వర్డ్స్ వర్త్, కోలెరిడ్జ్ కవుల కవిత్వం అంటే అపేక్ష పెరిగింది. ఆ కాలంలోనే (వర్డ్స్ వర్త్ రాసిన) ‘Excursion’ అనే కావ్యాన్ని సాంతం రెండు సార్లు చదివాను. అంతకు ముందు మిల్టన్ రాసిన ‘Paradise Lost’ కావ్యం నాకు అత్యంత ప్రియమైన కావ్యంగా ఉండేది. బీగిల్ యాత్రలో నేను ఒకే పుస్తకాన్ని తీసుకెళ్లడానికి వీలైనప్పుడు ఎప్పుడూ ఆ పుస్తకాన్నే తీసుకెళ్ళేవాణ్ణి.
(ఇంకా వుంది)
0 comments