ఆఫ్రికా అడువుల్లో జీవించే ఓ
అటవికుణ్ణే ఉదాహరణగా తీసుకుందాం. ఇతగాడు ఓ నిశాచర ప్రాణిని పగటి పూట తిరగడం చూస్తాడు.
ఆ సందర్భంలో తను చూస్తున్నది ఓ జంతువు అనుకోడు. ఓ ఆటవిక వైద్యుడే ఆ రూపంలో వచ్చాడని
తలపోస్తాడు. లేదా అదొక వృక్షాత్మ అనుకుంటాడు. లేదా తమ జాతికి చెందిన ఎవడో పూర్వీకుడు
ఆ రూపంలో వచ్చాడని అనుకుంటాడు. ఆటవికుడి జీవితంలో చెట్టుకి ఎంతో ముఖ్యమైన పాత్ర వుంటుంది.
దానినే తన ఆత్మగా భావిస్తాడు. దాని ద్వార తన వాక్కు వ్యక్తం అవుతుందని అనుకుంటాడు.
ఆ చెట్టుతో తన జీవితం ముడిపడి వుందని నమ్ముతాడు. దక్షిణ అమెరికాకి చెందిన కొందరు ఇండియన్లు
తాము ఎర్ర అరారా (Red Arara) చిలుకలమని నమ్ముతారు. అయితే వాళ్లకి రెక్కలు, ఈకలు, కూసు
ముక్కులు లేవని వాళ్లకి తెలియకపోలేదు. బుద్ధి జన్యమైన ఆధునిక ప్రపంచంలో లాగా ఆ ఆటవికుల
ప్రపంచంలో ఇది “నేను” అది “నేను కానిది” అనే కచ్చితమైన సరిహద్దులు ఉండవు మరి.
మనస్తత్వ శాస్త్రవేత్తలు చెప్పే
ఆత్మగతమైన తాదాత్మ్యం లేదా, చైత్యపరమైన భాగస్వామ్యం అనే మాటలకి మన ఆధునిక జీవితంలో
అర్థం లేకుండా పోయింది. కాని ఈ రకమైన అచేతన అనుబంధాల సందోహమే ఆటవికుడి ప్రపంచానికి
ఓ కొత్త వన్నె తెస్తుంది. ఆ లక్షణాన్ని మనం ఎంతగా కోల్పోయామంటే అది మనకి ఎక్కడైనా తారసపడ్డా
దానిని గుర్తుపట్టలేము. మనలో ఎప్పుడూ అవి ఉపరితలానికి అడుగునే మసలుతూ వుంటాయి. ఎప్పుడైనా
అవి ఆ సరిహద్దు దాటుకుని పైకి తేలితే ఏదో పొరపాటు జరిగిందని అనుకుంటాం, అవీ నిజమేనని,
వాటికీ ఓ అర్థం, అస్తిత్వం ఉందని ఒప్పుకోం.
బాగా చదువుకున్న వాళ్లు, తెలివైన
వాళ్లు ఎంతో మంది నన్ను సంప్రదిస్తూ వుంటారు. వారికి కలిగే ఏవో విచిత్రమైన కలలు, ఊహలు,
ఆంతరిక దర్శనాలు వాళ్లని కలవరపెడుతున్నాయని చెప్తుంటారు. మనస్థితిమతం గల వారికి అలాంటి
కలలు, ఆలోచనలు రావని, అలాంటి దృశ్యాలు చూసే వారికి తప్పకుండా మతి తప్పి ఉండాలని వాళ్లు
బెంబేలు పడుతూ వుంటారు. ఇజికీల్ (Ezekiel)
కి కనిపించిన దృశ్యాలు కేవలం ఏదో మానసిక ఋగ్మతకి ఫలితాలని అన్నాడు అలాగే ఓ సారి
నన్ను సందర్శించిన ఓ మతపండితుడు. అలాగే మోసెస్ మొదలైన ప్రవక్తలకి వినిపించిన “వాణి” కేవలం ఓ విభ్రాంతి అంటాడు. అలాంటప్పుడు అలాంటి
అనుభూతి తనకి “అప్రయత్నం”గా కలిగితే అదిరిపోడూ మరి! మనం నిర్మించుకున్ని ఈ తార్కిక,
సహైతుక ప్రపంచానికి మనం ఎంతగా అలవాటు పడిపోయామంటే మన సామాన్య లౌకిక అవగాహనకి అందని
దంతా అసంభవం అని కొట్టిపారేస్తాం. ఇలాంటి విపరీతమైన, విచిత్రమైన అనుభూతి కలిగిన ఆటవికుడు
తన మనస్థిమితాన్ని సందేహించడు. ఆత్మలు, దేవతలు మొదలైన అంశాలతో ఆ వైపరీత్యాన్ని వివరించుకోడానికి
ప్రయత్నిస్తాడు.
మన భావావేశాలు కూడా ఈ కోవకి
చెందినవే. మన సువిస్తారమైన ఆధునిక నాగరికతలో వేళ్లూని వున్న విపత్తుల ముందు ఆటవికులు
భయపడే ‘దెయ్యాలు,’ ‘భూతాలు’ మొదలైనవి ఏ మూలకీ రావు. ఆధునిక నాగరికుడి మనోభావాన్ని తలచుకుంటే
ఓ సారి నన్ను సంప్రదించడానికి వచ్చిన ఓ psychotic
రోగి జ్ఞాపకం వస్తాడు. ఆ రోగి స్వయంగా ఓ డాక్టరు కూడా. ఓ సారి ఉదాయానే నన్ను
చూడడానికి వచ్చిన అతగాణ్ణి ‘ఎలా వున్నారు?’ అని పలకరించాను. అతగాడు తన కొచ్చిన ఓ చిత్రమైన
కల గురించి ఏకరువు పెట్టుకొచ్చాడు. ఆ కలలో అతడు మెర్క్యురిక్ క్లోరైడ్ అనే క్రిమి నాశనిని
స్వర్గం అంతా చల్లి దాంతో స్వర్గాన్ని క్రిమిరహితంగా మార్చేస్తున్నాడట! అలా ఎంతో సేపు
స్వర్గాన్ని పరిశుద్ధం చేశాక చూసుకుంటే స్వర్గంలో దేవుడు కనిపించకుండా పోయాడట! ఇది
న్యూరోసిస్ యొక్క లక్షణం లాగా కనిపిస్తోంది. ఈ సందర్భంలో “దైవభీతి” కి బదులుగా ఏదో
anxiety neurosis కనిపిస్తోంది. భావావేశం ఒకటే.
దాని లక్ష్యం మారిందంతే.
(బ్రిటన్ కి చెందిన శిల్పి జేకబ్
ఎప్స్టయిన్ రూపొందించిన ఓ శిల్పం. ఆటవికుడు దెయ్యాలని, భూతాలని ఊహించుకుంటే ఆధునికుడు
ఈ మరభూతాలని ఊహించుకుంటున్నాడు.)
(ఇంకా వుంది)
good