శాస్త్ర విజ్ఞానము

ఇంగ్లీష్ లో బాల సాహిత్యం ఇంగ్లీష్ లో బాలసాహిత్యంలో ఎన్నో సాహితీ విభాగాలు కనిపిస్తాయి. వాటిలో కొన్ని – 1) ఊహా సాహిత్యం లేదా fantasy సాహిత్యం, 2) అన్వేషకుల గాథలు, 3) సైన్స్ సాహిత్యం, 3) సైన్స్ ఫిక్షన్ సాహిత్యం, 4) భయానక సాహిత్యం, 5) అపరాధ పరిశోధన, 6) సాహసగాధలు, 7) వృత్తులు, క్రీడలకి సంబంధించిన సాహిత్యం. ఈ రకమైన వర్గీకరణ తెలుగు బాలసాహిత్యంలో ఉందనుకోను. 1) ఊహా సాహిత్యం – పిల్లల మానసిక జివితానికి ఊహే ఊపిరి. ఆ ఊహని పోషించే సాహిత్యానికి...

పుస్తకాలు పిల్లలకు పసిడి నేస్తాలు. “ఏఏ వేళల పూచే పూవులతో ఆయా వేళల” దుర్గమ్మను పూర్ణమ్మ కొలిచినట్టు, ఒక్కొక్క దశలో ఒక్కొక్క రకమైన సాహిత్యం చదువుకుంటూ పిల్లలు సహజంగా, సజావుగా ఎదగాలి. ఆ రకంగా ఎదగడానికి ఇరవయ్యవ శతాబ్దపు తెలుగు పిల్లవాడికి – తెలుగులో! – ఎలాంటి సాహిత్యం లభ్యం అవుతోంది? అని ఓ ప్రశ్న మదిలో మెదిలింది ఈ మధ్యన. ఇంగ్లీష్ లో సముద్రం లాంటి బాల సాహిత్యాన్ని తీసుకుంటే, మూడేళ్ల బుడుతల దగ్గర్నుండి, పదిహేనేళ్ల పిల్లల వరకు, ఎన్నో...

ఇది తెలిసిన మిస్ రైలీ, హెడ్ మాస్టర్ తో మాట్లాడి, ఎక్కడో ఏదో పొరబాటు జరిగిందని ఒప్పించి, పిల్లలని విడిపిస్తుంది. ఇంతకీ వాళ్లు చేసిన నేరం ఏంటని వాకబు చెయ్యగా విషయం తెలుస్తుంది. లాంచ్ జరిగిన ప్రదేశానికి పక్కనే అడవిలో ఓ పెద్ద అగ్ని ప్రమాదం జరుగుతుంది. దానికి కారణం హోమర్ నేస్తాలు లాంచ్ చేసిన రాకెట్టే అయ్యుంటుందని పోలీసులు భావిస్తారు. పైగా ఆ ప్రత్యేక లాంచ్ లో మాత్రం రాకెట్ ఎక్కడ పడిందో కనిపించదు. కనుక పోలీసుల అనుమానం బలపడుతుంది. జరిగిన దానికి హోమర్ తండ్రి కొడుక్కి తల వాచేలా చివాట్లు పెడతాడు. రాయ్ లీ ని తన పెంపుడు తండ్రి చితకబాదుతుంటే...

కాని ఈ సారి రాకెట్ దారి తప్పకుండా సూటిగా బాణంలా నింగి లోకి దూసుకుపోతుంది. హోమర్ నేస్తాల సంతోషానికి హద్దుల్లేవు. రాకెట్ లాంచ్ విజయవంతం అయిన వార్త ఊరంతా పొక్కుతుంది. ఆ వార్త బళ్లో కూడా సంచలనం సృష్టిస్తుంది. ఒక్కసారిగా సైన్స్ ఫెయిర్ లో నెగ్గే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. వాళ్ల సైన్స్ టీచరు మిస్ రైలీ బాగా ప్రోత్సహిస్తుంది. ‘ఎట్టి పరిస్థితుల్లో పోటీ చెయ్యడం మాత్రం మానుకోకండి. మీరు జాతీయ స్థాయిలో విజయం సాధిస్తే మీ జూనియర్లతో మీ గురించి గొప్పగా...

ఇదేదో బొగ్గు గనిలా వుంది. “ఇదేదో బొగ్గు గని!” అరిచాను. “నిర్మానుష్యమైన బొగ్గు గని,” అన్నాడు మామయ్య. “ఎవరూ లేరని ఎలా తెలుసు?” అన్నాను. “నాకు తెలుసు,” అన్నాడు మామయ్య ధృవంగా. బొగ్గు స్తరాలని దొలుస్తూ పోతున్న ఈ సొరంగం మానవనిర్మితం కాదని నాకు నిశ్చయంగా తెలుసు. దీన్ని చేసింది మానవ హస్తమైనా, ప్రకృతి హస్తమైనా ఇప్పుడది మనకి అంత ముఖ్యం కాదు. భోజనం వేళ అయ్యింది. రా భోజనం చేద్దాం.” హన్స్ భోజనం తయారు చేశాడు. నాకు పెద్దగా ఆకలి వెయ్యలేదు. నా...

ఈ సారి మేలు జాతి స్టీలుతో చేసిన వాషర్ తో రాకెట్ తయారు చేసి లాంచ్ చేస్తారు. దురదృష్టవశాత్తు ఈ సారి కూడా రాకెట్ దిక్కు తెన్ను లేకుండా ఎగిరి అర్థాంతరంగా పేలిపోతుంది. ఈ సారి రాకెట్ నిర్మాణంలో మరో దోషాన్ని గుర్తిస్తాడు బోల్డెన్. ఇంధనం మండినప్పుడు పుట్టే వేడి వాయువులు బయటికి వచ్చే సన్నని రంధ్రాన్ని నాజిల్ (nozzle) అంటారు. ఈ నాజిల్ ఇంతవరకు చేసిన రాకెట్లలో ఈ కింది చిత్రంలో (A) చూపించినట్టు ఉంటుంది. రాకెట్ లోపలి భాగం యొక్క వ్యాసం అర్థాంతరంగా...

కొత్తగా నిర్మించిన లాంచ్ పాడ్ కి Cape Coalwood అని పేరు పెట్టుకుంటారు ‘రాకెట్ కుర్రాళ్లు.’ ఈ సారి ఇంధనంగా ఓ కొత్త మిశ్రమాన్ని వాడాలని అనుకుంటారు. పొటాషియమ్ క్లోరైడ్ ని పంచదారతో కలిపి వేడి చేస్తే మరింత శక్తిని వెలువరిస్తుందని క్వెంటిన్ ఎక్కడో కనుక్కుని హోమర్ తో చెప్తాడు. ఇక రాకెట్ గొట్టానికి అడుగున వాషర్ ని వెల్డ్ చెయ్యాల్సి ఉంది. ఎప్పట్లాగే బైకోవ్స్కీ సహాయం అడుగుదాం అని వెళ్తారు. అయితే అంతలో ఒక ఎదురుదెబ్బ తగులుతుంది. వర్క్ షాప్...

అధ్యాయం 20 ఇక ఇక్కట్లు మొదలయ్యాయి ఇక ఆహార పదార్థాలను పొదుపు చేసే వ్యవహారం మొదలయ్యింది. మేం తెచ్చుకున్న నీరు కూడా మూడు రోజులకి మించి రాదు. భోజనం వేళ అప్పుడు ఆ సంగతి స్పష్టంగా అర్థమయ్యింది. ఇక ఈ సంక్రమణ భూస్తరాలలో నీటి బుగ్గలు దొరికే అవకాశం కూడా తక్కువని అర్థమయ్యాక విచారం మరీ ఎక్కువయ్యింది. ఇక మర్నాడు అంతా మా ఎదుట విస్తరించిన సొరంగ మార్గానికి అంతు లేదని అనిపించింది. అందరం ఒక్క మాట కూడా మాట్లాడకుండా నడుస్తూ పోయాం. హన్స్ మౌనం ఓ అంటు వ్యాధిలా మా ఇద్దరికి కూడా సోకింది. ఇప్పుడు దారి పైకి పోతున్నట్టు అనిపించలేదు. అంటే కచ్చితంగా...

కొత్త రాకెట్ కి ‘ఔక్’ (AUK) అని ఓ చిత్రమైన పేరు కూడా పెడతారు. ‘ఔక్’ అంటే పెద్దగా ఎగరలేని ఓ పక్షి పేరు. నలుపు తెలుపు రంగులతో ఇవి చూడడానికి కొంచెం పెంగ్విన్ పక్షుల్లా ఉంటాయి. బాగా ఈదగలవు. (వికి) తాము చేసిన రాకెట్ ఆ మాత్రం ఎగిరితే చాలని రాజీ పడినట్టున్నారు కుర్రాళ్లు! వత్తి అంటించగానే రాకెట్ చివ్వున పైకి లేస్తుంది. కాని సంబరం క్షణకాలమే! పైకి లేచిన రాకెట్ మనసు మార్చుకుని పక్కకి తిరిగి ఊరి మీద విరుచుకు పడుతుంది. మీదకి దూసుకొస్తున్న...

“జనవరి 29, 1839 లో వివాహం, గోవర్ వీధిలో నివాసం” దగ్గర్నుండి “సెప్టెంబర్ 14, 1842 లో లండన్ విడిచి డౌన్ నగరంలో స్థిరపడడం” వరకు (సుఖసంతోషాలతో కూడిన తన వైవాహిక జీవనం గురించి, పిల్లల గురించి కొంత ముచ్చటించిన తరువాత డార్విన్ ఇలా అంటాడు - ) లండన్ లో జీవించిన మూడేళ్ల ఎనిమిది నెలల కాలంలో పెద్దగా వైజ్ఞానిక విషయాల జోలికి పోలేదు. అయితే ఎప్పటిలాగానే కష్టపడి పనిచేసేవాణ్ణి. దీనికి కారణం ఆ దశలో తరచు ఆరోగ్యం దెబ్బ తినడమే. ఒక సారి దీర్ఘకాలం మంచాన పడ్డాను....

ఆకాశంలో స్పుట్నిక్ ని చూసిన దగ్గర్నుండి హోమర్ మనసు మనసులో లేదు. తనతో మరిద్దరు నేస్తాలు కూడా వచ్చారు. చూశారు. కాని కాసేపట్లోనే ఆ విషయం గురించి మర్చిపోయారు. హోమర్ మనసులో మాత్రం ఏదో ఆలోచన దొలిచేస్తోంది. ఆ రాత్రి హోమర్ ఇంట్లో వాళ్లంతా భోజనం చేస్తున్న సన్నివేశం. హోమర్ తండ్రి పేరు కూడా హోమరే! పూర్తి పేరు హోమర్ హికమ్. అంటే కొడుకు పేరు హోమర్ హికమ్ (జూనియర్) అన్నమాట. మిస్టర్ హికమ్ ఆ గ్రామంలోని బొగ్గు గనికి మేనేజరు. పని పట్ల అపారమైన చిత్తశుద్ధి...

భూమి గుండ్రంగా ఉంది (హాస్య భరిత సైన్స్ నాటిక) భూమి గుండ్రంగా ఉంటుందన్న విషయం ప్రస్తుతం మనకి అత్యంత స్వయంవిదితంగా అనిపించవచ్చు. కాని కొద్ది శతబ్దాల క్రితం వరకు కూడా ఈ విషయం మీద జనంలో  చిత్రమైన ఆలోచనలు చలామణిలో ఉండేవి. భౌతిక శాస్త్రవేత్తల, అన్వేషుల (explorers)  కృషి ఫలితంగా ఈ విషయం లో క్రమంగా అవగాహన పెరిగింది. ఈ భావవికాస చరిత్ర గురించి అసిమోవ్ చాలా అందంగా చెప్పుకొస్తాడు. అసిమోవ్ అందించిన కథనాన్ని ఆసరాగా చేసుకుని ఆ చరిత్రని...

అక్టోబర్ స్కై అన్న పేరు గల హాలీవుడ్ చిత్రం 1999 లో విడుదల అయ్యింది. ఓ నిజజీవిత కథ ఆధారంగా తీసిన ఈ చిత్రం ఓ చిన్న గ్రామానికి చెందిన నలుగురు కుర్రాళ్ల కథ. కథ జరిగిన కాలం 1957. పెద్దగా సౌకర్యాలు లేని ఆ కుగ్రామానికి చెందిన ఆ కుర్రాళ్లకి కొన్ని కారణాల వల్ల ఓ రాకెట్ తయారుచెయ్యాలని ఆలోచన వస్తుంది. ఎన్నో కష్టనష్టాలకి ఓర్చి, ఎంతో వ్యతిరేకతని ఎదుర్కుని చివరికి ఓ చిన్న రాకెట్ తయారు చేస్తారు. ఆ రాకెట్ ని ఓ జాతీయ స్థాయి సైన్స్ ప్రాజెట్ పోటీ లో...

కాంతి విషయంలో న్యూటన్ సిద్ధాంతం తప్పని అర్థం చేసుకున్న డచ్ శాస్త్రవేత్త ఒకడు ఉన్నాడు. అతడి పేరు క్రిస్టియన్ హైగెన్స్. ఇతడు 1678 లో కాంతి ఒక తరంగం అని ప్రతిపాదించాడు. అయితే కాంతి తరంగం అనుకోడానికి ఓ పెద్ద అభ్యంతరం ఉంది. తరంగానికి ఎప్పుడూ ఓ యానకం కావాలి. కాని తక్కిన తరంగాలలా కాక కాంతి శూన్యంలో కూడా ప్రయాణిస్తుంది. దీనికి సమాధానంగా హైగెన్స్, మనం శూన్యం అనుకునేది నిజానికి శూన్యం కాదని, ఈథర్ అనేటువంటి ఓ అతి సూక్ష్మమైన ద్రవమని, అది విశ్వమంతా...