శాస్త్ర విజ్ఞానము

నేను బళ్లో చదువుకునే తొలి దశల్లో ఒక అబ్బాయి వద్ద "ప్రపంచంలో వింతలు" అన్న పుస్తకం చూశాను. ఆ పుస్తకం ఎన్నో సార్లు చదివాను. అందులో పేర్కొనబడ్డ కొన్ని విషయాలు నిజం కావని నా తోటి పిల్లలతో వాదించడం కూడా బాగా గుర్తు. ఆ పుస్తకం చదివాకే ప్రపంచంలో సుదూర ప్రాంతాలకి ప్రయాణించాలన్న ఆశ నాలో చిగురించింది. ఆ ఆశే బీగిల్ ఓడలో నేను చేసిన మహాయాత్రగా సాకారం చెందింది. బడిలో చివరి దశలలో షూటింగ్ అంటే చాలా మక్కువ ఏర్పడింది. తుపాకీతో పిట్టలు కొట్టడంలో నేను చూబించిన అంకిత భావం ప్రపంచం మరెవరూ ఏ రంగంలోనూ ప్రదర్శించి ఉండరేమో. మొట్ట మొదటి సారి ఓ పక్షిని కొట్టినప్పుడు ఆ ఉద్వేగంతో నా చేతులు ఎంత వణికాయి అంటే, తుపాకిలో మళ్లీ తూటా ఎక్కించడం కూడా కష్టమయ్యింది. ఈ వ్యాపకం చాలా కాలం ఉంది. కొంత కాలానికి తుపాకి ప్రయోగం లో మంచి గురి వచ్చింది.

షూటింగ్ లో మరో ఆట కూడా ఆడేవాళ్లం. ఒక స్నేహితుణ్ణి పిలిచి వెలిగించిన కొవ్వొత్తుని పట్టుకుని గాల్లో మెల్లగా అటుఇటూ ఊపమనేవాణ్ణి. బులెట్ మీద ఒక తొడుగు వేసి దీపాన్ని కొట్టాలి. గురి సరిగ్గా ఉందంటే బుల్లెట్ పేలినప్పుడు పుట్టిన గాలి విస్ఫోటానికి దీపం ఆరిపోతుంది. అయితే ఆ పేలుడు జరిగినప్పుడు ఠాప్ అని కొరడా దెబ్బలా పెద్ద చప్పుడు అయ్యేది. ఈ విషయం గురించి మా కాలేజిలో ఓ టీచరు ఇలా అన్నాడు. "ఈ డార్విన్ భలే చిత్రమైన మనిషిలా ఉన్నాడు. రోజూ తన గదిలో గుర్ర కొరడా పట్టుకుని ఊరికే ఝళిపిస్తూ ఉంటాడు. తన గది పక్క నుండి వెళ్తుంటే ఎప్పుడూ చప్పుళ్లు వినిపిస్తుంటాయి."

బళ్లో ఎంతో మంది మంచి స్నేహితులు ఉండేవాళ్లు. ఆ రోజుల్లో అందరితో చాలా అభిమానంగా ఉండేవాణ్ణి కాబోలు.

ఇక విజ్ఞానం విషయానికి వస్తే ఖనిజాలని సేకరించడం కొనసాగించాను గాని ఆ సేకరణ కొంచెం అవైజ్ఞానికంగా చేసేవాణ్ణి. ఏ కొత్త ఖనిజం కనిపించినా తెచ్చి దాచుకునేవాణ్ణి గాని వాటిని పెద్దగా వర్గీకరించే ప్రయత్నం చెయ్యలేదు. పురుగులని కూడా ఎంతో కొంత శ్రద్ధతో పరిశీలించే వాణ్ణేమో. నాకు పదేళ్లప్పుడు 1819లో వేల్స్ సముద్ర తీరం మీద ఉన్న ప్లాస్ ఎడ్వర్డ్స్ అనే చోట మూడు వారాలు గడిపాను. అక్కడ ఒకసారి నలుపు, సింధూరం రంగులు కలిసిన, hemiptera జాతికి చెందిన, ఓ పెద్ద పురుగు నన్ను బాగా ఆకర్షించింది. ఎన్నో మిడుతలు (జైగానియా జాతికి చెందినవి) కూడా కనిపించాయి.

ఇక ఆ నాటి నుండి చచ్చి పడి ఉన్న ప్రతీ పురుగునీ సేకరించడం ప్రారంభించాలని గట్టిగా సంకల్పించాను. ఎందుకంటే సేకరణ కొసం పురుగులని చంపటం తప్పని మా అక్క చెప్పింది. వైట్ రాసిన 'సెల్బోర్ణ్ అన్న పుస్తకం చదివాక పక్షుల దినచర్యని, అలవాట్లని పరిశీలించడం మీద మక్కువ పెరిగింది. నా పరిశీలనల ఆధారంగా కొంత నోట్సు కూడా తీసుకున్నాను. ఆ వ్యాపకం నాకు ఎంతగా నచ్చిందంటే పుట్టిన ప్రతీ మనిషి పక్షిశాస్త్రవేత్త ఎందుకు కాలేదబ్బా అని అమాయకంగా ఆలోచించేవాణ్ణి.


స్కూలు దశలో చివరి రోజుల్లో అనుకుంటా మా అన్నయ్య మా ఇంటి పెరట్లో ఉండే పనిముట్ల గదిలో ఒక భాగాన్ని ఒక చక్కని రసాయన ప్రయోగశాలగా తీర్చిదిద్దాడు. రసాయన ప్రయోగాలకి కావలసిన నానా రకాల సరంజామా అందులో ఏర్పాటు చేశాడు. రకరకాల వాయువులు, ఇతర సంయోగాలు అందులో తయారుచేసేవాడు. అప్పట్నుంచి రసాయన శాస్త్రం మీద రాసిన ఎన్నో పుస్తకాలు (ఉదాహరణకి హెన్రీ, మరియు పార్క్స్ రాసిన "కెమికల్ కటెచిసం" (రసాయన బోధిని) మొదలైనవి) తెచ్చి శ్రద్ధగా చదివాను.

ఈ శాస్త్రం నాకు ఎందుకో బాగా నచ్చింది. అర్థ రాత్రి దాటాక కూడా ఆ ప్రయోగశాలలో ఏవో ప్రయోగాలు చేస్తూ ఉండిపోయేవాళ్లం. స్కూల్లో నేను చదివిన చదువుకి ఇది పరాకాష్ట అనుకోవాలి. ఎందుకంటే బడిలో నేను సైద్ధాంతికంగా తెలుసుకున్న దాన్ని ఇక్కడ ప్రయోగాత్మకంగా అర్థం చేసుకో గలుగుతున్నాను. మేము రసాయన ప్రయోగాలు చేస్తున్నామన్న వార్త ఎలాగో స్కూలంతా పొక్కింది. అది చాలా అపురూపమైన విషయం కాబోలు. అందుకు గుర్తుగా నాకు "గ్యాస్" అని పేరు కూడా పెట్టారు. అంతే కాదు. స్కూలు హెడ్ మాస్టరు డాక్టర్ బట్లర్ ఒక సారి అలాంటి పనికి మాలిన పనులు చేస్తున్నందుకు అందరి ముందూ చీవాట్లు పెట్టారు. నేను వట్టి "పోకో క్యురాంటే" నని కూడా అన్యాయంగా తిట్టాడు!
ఆ మాటకి అర్థం నాకు తెలీదనుకోండి. కాని అదేదో పెద్ద తిట్టులా అనిపించింది అప్పుడు.

బడిలో నేను పెద్దగా వెలగపెడుతున్నది ఏమీ లేదని గుర్తించి కాబోలు, మా నాన్నగారు మామూలుగా కన్నా ముందే నన్ను బళ్లోంచి బయటకి తిసి, మా అన్నతో బాటు ఎడింబర్గ్ విశ్వవిద్యాలయంలో పడేశారు (అక్టోబర్, 1825 లో). అక్కడ ఓ రెండేళ్లు గడిపాను. మా అన్నయ్య వైద్య విద్య పూర్తి చేసే సమయానికి (తనకి వైద్యుడిగా పనిచేసే ఉద్దేశం ఉందని అనుకోను) నా వైద్య శిక్షణ ఆరంభం అయ్యింది. ఈ దశ తరువాత కొన్ని చిన్న చిన్న సంఘటనల వల్ల, మాకు వారసత్వంగా బోలెదంత ఆస్తి రాబోతుందని అర్థమయ్యింది. అలా దక్కిన పిత్రార్జితంతో జీవితం సాఫీగా వెళ్లిపోతుందన్న ధైర్యం వచ్చింది. కాని ఇలా ఐశ్వర్యవంతుణ్ణి అవుతానని మాత్రం నేను ఎప్పుడూ అనుకోలేదు. ఏదేమైనా ఉచితంగా ఆస్తి వస్తుందన్న నమ్మకం, వైద్యం చదువుకి సరిపోయేటంతగా కష్టపడకుండా అడ్డుపడింది.

(ఇంకా వుంది)