శాస్త్ర విజ్ఞానము

ఆయన [హెన్స్లో] మంచితనానికి, దయాగుణానికి హద్దుల్లేవని అనిపిస్తుంది. పేద వారి జీవితాలని మెరుగుపరచడానికి ఆయన రూపొందించిన పధకాలే దానికి తార్కాణం. ఆయన సావాసం నాకు ఎనలేని మేలు చేసింది. ఇలా అంటే నాకూ చిన్న సన్నివేశం గుర్తొస్తోంది. అవతలి వారి మనసుని గాయపరచకుండా నడుచుకునే ఆయన సున్నిత స్వభావానికి ఇది తార్కాణం. ఒకసారి ఓ చిత్తడి నేల మీద పుప్పొడి రేణువులని పరీక్షిస్తుంటే, వాటిలోంచి సన్నని నాళాలు పొడుచుకు రావటం చూశాను. నాకు ఆశ్చర్యం వేసి వెంటనే ఆయనకి చెప్దాం అని పరుగెత్తాను. ఆయన స్థానంలో మరే ఇతర వృక్ష శాస్త్రం ప్రొఫెసరు ఉన్నా అలాంటి కబురు చెప్పడానికి వచ్చిన నన్ను చూసి పకాలు మని నవ్వేవాడే. నేను చూసిన విషయం నిజంగానే చాలా ఆసక్తికరంగా ఉందని ఒప్పుకుని, దాని గురించి వివరంగా వివరించి, చివరికి అది కొత్త విషయమేమీ కాదని, బాగా తెలిసిన విషయమే నని నాకు సున్నితంగా బోధపరిచారు. ఆయన చెప్పిన విధానం వల్ల కాబోలు నేనేమీ చిన్నబుచ్చుకోలేదు. పైగా అలాంటి ప్రత్యేకమైన విషయం గురించి తెలుసుకున్నందుకు సంతోషించాను. అయితే మళ్లీ ఇంకెప్పుడూ అలా తొందర పడి కనుక్కున్న విషయాలని వెంటనే అందరికీ చాటకూడదు అని నిర్ణయించకున్నాను.



డా||వెవెల్ తరచుగా హెన్స్లో ఇంటికి వస్తూ ఊండేవారు. ఎన్నో సార్లు ఆయన, నేను రాత్రిళ్లు కలిసి ఇంటికి వెళ్లడం జరిగింది. నేను చూసిన వారిలో సర్ మాకింటోష్ తరువాత అంతటి మాటకారి ఇతడే. ఎన్నో లోతైన అంశాల మీద గొప్పగా ప్రసంగించ గలడు. ప్రకృతి చరిత్ర మీద ఎన్నో అమూల్యమైన వ్యాసాలు వ్రాసిన లియొనార్డ్ జెనిన్స్ కూడా ఎన్నో సార్లు హెన్స్లో గారి ఇంట్లో బస చెయ్యడం జరిగింది. ఫెన్స్ సరిహద్దుల వద్ద ఉన్న ఆయన ఇంటికి ఎన్నో సార్లు వెళ్లాను. ఆయనతో ప్రకృతి చరిత్ర గురించి చర్చించే అవకాశం ఎన్నో సార్లు దొరికింది. హెన్స్లో స్నేహితులైన మరి కొందరు ప్రముఖులు, విజ్ఞానంతో సంబంధం లేని వారు, మరి కొందరితో కూడా పరిచయం కలిగింది. వారిలో ఒకడు సర్ అలెగ్సాండర్ రాంసే కి సోదరుడు. స్కాట్లాండ్ కి చెందిన ఇతడు జీసస్ కాలేజిలో లెక్చరర్ గా పని చేసేవాడు. అలాగే హియర్ఫోర్డ్ లో డీన్ గా పని చేసిన మిస్టర్ డాస్ తో కూడా పరిచయం అయ్యింది. పేదల చదువులో ఈయన సాధించిన విజయాల కారణంగా ఈయనకి పేరొచ్చింది. హిన్స్లో గారి ఈ మిత్ర బృందం అంతా కలిసి ఎన్నో సార్లు ఆ చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలకి విహార యాత్రలకి వెళ్లేవారు. నేను ఎన్నో సార్లు ఆ యాత్రల్లో పాలు పంచుకున్నాను. ఆ యాత్రలు ఎంతో విజ్ఞాన దాయకంగా ఉండేవి.



ఆ రోజులని గుర్తు తెచ్చుకుంటుంటే అనిపిస్తుంది. నా ఈడు కుర్రాళ్లలో లేని ఏదో ప్రత్యేకత నాలో వారికి కనిపించి ఉంటుంది. లేకపోతే విద్యా విషయాలలో అంత ఎత్తుకి చేరుకున్న వారంతా, ఓనమాలు కూడా సరిగ్గా రాని నన్ను వాళ్ల బృందంలోకి ఎందుకు రానిస్తారు? నాకుగా నాకు అలాంటి ప్రత్యేకత ఏమీ నాలో కనిపించదు. కాని నాతో కలిసి ఆడుకునే నా స్నేహితుడు టర్నర్ అన్న మాటలు గుర్తొస్తున్నాయి. కుమ్మరి పురుగులతో నేను చేసిన పరిశోధనలు చూసిన టర్నర్ ఏదో ఒకరోజు నేను "ఫెలో ఆఫ్ రాయల్ సొసయిటీ" అవుతాను అన్నాడు. నాకైతే అది అసంభవం అనిపించింది అప్పుడు.



కేంబ్రిడ్జ్ లో గడిపిన ఆఖరు సంవత్సరంలో హంబోల్ట్ రాసిన "వ్యక్తిగత ప్రసంగం" (Personal narrative ) పుస్తకాన్ని చాలా ఆసక్తిగా చదివాను. ఇది కాకుండా సర్ జె. హెర్షెల్ రాసిన "ప్రకృతి తత్వ అధ్యయనాలకి పరిచయం" (An introduction to the study of natural philosophy ) పుస్తకం కూడా చదివాను. అది చదివాక జీవితంలో ఏదో ఒక చక్కని వైజ్ఞానిక సత్యాన్ని కనుక్కుని ప్రకృతి విద్యా దేవతకి చిరుకానుకగా సమర్పించుకోవాలన్న తపన నాలో బయలుదేరింది. ఏ రెండు పుస్తకాలు చేసినంతగా మరే ఇతర పుస్తకాలు నన్ను ప్రభావితం చెయ్యలేదు అనిపించింది. హంబోల్ట్ రచనలలో టెనెరిఫ్ Teneriffe) గురించిన సుదీర్ఘ వర్ణనలు కొన్ని వేరేగా రాసుకుని హెన్స్లో బృందంతో యాత్రలకి వెళ్ళినప్పుడు ఒకసారి తీసుకెళ్ళాను. అంతకు ముందు ఒకసారి యాత్రకి వచ్చినప్పుడు టెనెరిఫ్ వైభవం గురించి హెన్స్లో, రాంసే, డాస్ తదితరులతో తెగ చెప్పాను. దాంతో వాళ్లు ఈ సారి టెనెరిఫ్ కి వెళ్లడానికి ఒప్పుకున్నారు. కాని ఏదో ఊరికే నన్ను మెప్పించడానికి ఒప్పుకున్నారు అనిపించింది. కాని నాకు మాత్రం ఎలాగైనా అక్కడికి వెళ్లాలని పట్టుదలగా ఉండేది. ఒకసారి లండన్లో నౌకా యాత్రలకి సంబంధించిన సమాచారాన్ని సేకరించడానికి ఓ ఓడల వ్యాపారి గురించి సమాచారం సేకరించాను కూడా. కాని "బీగిల్" యాత్రతో ఈ పధకాలన్నీ నీట కలిసిపోయాయి.



(ఇంకా వుంది)