శాస్త్ర విజ్ఞానము

ఈమధ్యనే 'మాలిక' వెబ్ జైన్ లో ప్రచురితమైన ఓ వ్యాసం...http://magazine.maalika.org/2012/03/17/%e0%b0%a4%e0%b1%86%e0%b0%b2%e0%b1%81%e0%b0%97%e0%b1%81%e0%b0%b2%e0%b1%8b-%e0%b0%b8%e0%b1%88%e0%b0%a8%e0%b1%8d%e0%b0%b8%e0%b1%8d-%e0%b0%ab%e0%b0%bf%e0%b0%95%e0%b1%8d%e0%b0%b7%e0%b0%a8%e0%b1%...

స్నెఫెల్ పర్వతం యొక్క అగ్నిబిలం (crater) ఓ తిరగేసిన శంకువు ఆకారంలో ఉంటుంది. దాని నోటి వ్యాసం ఓ అర లీగు ఉంటుందేమో. లోతు రెండు వేల అడుగులు ఉండొచ్చు. అంత పెద్ద బిలం లోంచి సలసల మరుగుతున్న లావా ఉవ్వెత్తున ఎగజిమ్ముతుంటే ఎలా ఉంటుందో ఊహించుకోవచ్చు. బిలం సన్నబడి గల్లా మెడలా మారే చోట దాని చుట్టుకొలత 250 అడుగులు ఉంటుందేమో. బిలంలో నేల వాలు అంత ఎక్కువ కాకపోవడం చేత ఆ ‘మెడ’ వరకు సులభంగానే చేరుకోడానికి వీలయ్యింది. ఉన్నట్లుండి ఎందుకో ఆ బిలం అంతా ఓ పెద్ద...

గోళం యొక్క ఘనపరిమాణానికి సూత్రం 4/3 pi r^3 అని చిన్నప్పుడు బళ్లో నేర్పుతారు. కాల్క్యులస్ విధానాలని ఉపయోగించి ఈ సూత్రాన్ని ఎలా సాధించొచ్చో ఇంటర్మీడియట్ లో తెలుసుకుంటాం. అయితే కాల్క్యులస్ అవసరం లేకుండా గోళం యొక్క ఘనపరిమాణాన్ని సాధించే ఓ అద్భుతమైన పద్ధతి కనిపెట్టాడు ఆర్కిమిడీస్. ఆ విధానం ఇలా ఉంటుంది. ఈ పద్ధతిలో ముందు రెండు వస్తువుల యొక్క ఘనపరిమాణాన్కి సూత్రం తెలియాలి – స్తంభం (cylinder), మరియు శంకువు (cone).r వ్యాసార్థం, h పొడవు ఉన్న స్తంభం...

డాగ్రాంట్, మరియు డా కోల్డ్ స్ట్రీం లు సాగర జీవ శాస్త్రంలో ఎనలేని కృషి చేశారు. ముఖ్యంగా డా గ్రాంట్ చుట్టుపక్కల చెరువుల నుండి జంతు సేకరణ కార్యక్రమాలకి వెళ్లినప్పుడు నేను కూడా పాల్గొనే వాణ్ణి. అలా సేకరించిన జంతువులలో ఎన్నింటినో పరిచ్ఛేదాలు కూడా చేసాను. ఈ ప్రయాణాలలో న్యూ హావెన్ కి చెందిన జాలర్లు కూడా పరిచయం అయ్యారు. ఆలుచిప్పల అన్వేషణలో వాళ్లతో బాటు నేను కూడా ఎన్నో సార్లు వెళ్లాను. ఎన్నో చక్కని నమూనాలని సేకరించాను కూడా. పరిచ్ఛేదాలలో పెద్దగా అభ్యాసం లేకపోవడం చేత, నా వద్ద ఉన్నది ఓ పనికిమాలిన సూక్ష్మదర్శిని కావడం చేత, నా ప్రయత్నాలు...

ఎడింబర్గ్ లో బోధన అంతా ఉపన్యాసాల మీదుగానే జరిగేది. ఒక్క ప్రొఫెసర్ హోప్ రసాయన శాస్త్రంలో చేప్పే ఉపన్యాసాలు తప్ప తక్కిన వాళ్ల ఉపన్యాసాలు మహా బోరుగా ఉండేవి. స్వాధ్యాయంతో పోల్చితే ఉపన్యాసాల వల్ల లాభాల కన్నా నష్టాలే ఎక్కువ అని నా అభిప్రాయం. చలికాలంలో ఉదయం ఎనిమిది గంటలకి "ఔషధ గుణ బోధిని" (మెటీరియా మెడికా) మీద డాక్టర్ డంకన్ ఇచ్చే ఉపన్యాసాలని తలచుకుంటేనే భయం వేస్తుంది. అలాగే డాక్టర్ --- దేహనిర్మాణ శాస్త్రం మీద ఇచ్చే ఉపన్యాసాలు ఆయన లాగే కళావిహీనంగా ఉండేవి. ఆ విధంగా శవ పరిచ్ఛేదాల పట్ల జుగుప్స బలపడటం నా జీవితంలో ఒక గొప్ప దురదృష్టం అని...

నేను బళ్లో చదువుకునే తొలి దశల్లో ఒక అబ్బాయి వద్ద "ప్రపంచంలో వింతలు" అన్న పుస్తకం చూశాను. ఆ పుస్తకం ఎన్నో సార్లు చదివాను. అందులో పేర్కొనబడ్డ కొన్ని విషయాలు నిజం కావని నా తోటి పిల్లలతో వాదించడం కూడా బాగా గుర్తు. ఆ పుస్తకం చదివాకే ప్రపంచంలో సుదూర ప్రాంతాలకి ప్రయాణించాలన్న ఆశ నాలో చిగురించింది. ఆ ఆశే బీగిల్ ఓడలో నేను చేసిన మహాయాత్రగా సాకారం చెందింది. బడిలో చివరి దశలలో షూటింగ్ అంటే చాలా మక్కువ ఏర్పడింది. తుపాకీతో పిట్టలు కొట్టడంలో నేను చూబించిన అంకిత భావం ప్రపంచం మరెవరూ ఏ రంగంలోనూ ప్రదర్శించి ఉండరేమో. మొట్ట మొదటి సారి ఓ పక్షిని కొట్టినప్పుడు...

లియొనార్డ్ ఇచ్చిన మొట్టమొదటి సందేశం చూసి డా. సేయర్ అదిరిపోతాడు. ఆ సందేశం ఇలా ఉంటుందిRILKESPANTHERRILKES…దీన్ని కొంచెం శోధించి పదాలని Rilke’s Panther అని వేరు చేస్తాడు. Rainer Rilke పందొమ్మిదవ శతాబ్దానికి చెందిన ఒక ఆస్ట్రియన్ కవి. ఇతడు రాసిన పద్యాలలో Panther అనే పద్యం కూడా ఉంది. లైబ్రరీకి వెళ్ళి రిల్కె కవితల పుస్తకం తెచ్చి చదువుతాడు డా. సేయర్. ఆ పద్యంలో కొన్ని పంక్తులు -“వేయి కటకటాలు అతడి గతికి అడ్డుపడుతున్నాయి.ఆ కటకటాల వెనుక ఉన్నది నిష్ప్రపంచమైన శూన్యం .ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసే ఇరుకు పరిధిలోపదే పదే కలయదిరుగుతుంటాడు.తన బలమైన పదఘట్టనలుమారని...

ఈ మధ్య ఓ చక్కని సినిమా చూడడం జరిగింది. పేరు Awakenings. 1991 నాటి సినిమా. చాలా మంది చూసే ఉంటారు. ఆలివర్ సాక్స్ అనే బ్రిటిష్ న్యూరాలజిస్ట్, పాపులర్ సైన్స్ రచయిత యొక్క జీవిత కథ ఆధారంగా తీసిన సినిమా ఇది. ఈ కథలో ముఖ్య పాత్ర అయిన డా. మాల్కమ్ సేయర్ పాత్రని రాబిన్ విలియమ్స్ పోషించాడు. డా. సేయర్ ఓ అమెరికన్ న్యూరాలజిస్టు. ఇతడికి క్లినికల్ వృత్తి కన్నా పరిశోధనల మీద ఆసక్తి ఎక్కువ. 1917-1928 కాలంలో ఎన్సెఫలైటిస్ లెతార్జికా అనే అంటువ్యాధి పెచ్చరిల్లి ప్రపంచం అంతా వ్యాపిస్తుంది. ఎన్సెఫలైటిస్ వైరస్ ముఖ్యంగా మెదడుని దెబ్బ తీస్తుంది. ఈ వ్యాధి...

లొడలొడ వాగే వాగుడు కాయల వల్ల బాధపడే వారికి ఒక చక్కని వార్త.అలాంటి వాళ్ళ నోళ్లు మూయించగల ఓ విచిత్ర సాధనాన్ని కనిపెట్టారు ఇద్దరు జపనీస్ శాస్త్రవేత్తలు. నేషనల్ ఇన్స్టిట్యుట్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్డ్ ఇండస్ట్రియల్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ కి చెందిన కజుటకా కురిహరా, మరియు ఒచనొమిజు యూనివర్సిటీ కి చెందిన కొజి త్సుకడా లు కనిపెట్టిన ఈ సాధనం చాలా సరళమైన సూత్రం మీద ఆధారపడి పనిచేస్తుంది.మనం మాట్లాడే టప్పుడు మనం ఏం మాట్లాడుతున్నామో వింటుంటాం. ఈ auditory feedback...