సింహాలు, హైనాలు, వేటకుక్కలు మొదలైన జంతువులు గుంపులుగా వేటాడతాయి. ఒక రకం వేటకుక్కలు (Cape hunting dogs) వంతులవారీగా, వ్యూహాత్మకంగా జింకలని వెంటాడి, ఆ జింకలు అలసిపోయి ఇక కదలలేని పరిస్థితికి చేరుకున్న దాకా తీసుకువెళ్తాయి. 
హైనాల దండులు వేటాడబోయే జంతువుని బట్టి వాటి దండు యొక్క పరిమాణాన్ని మార్చుకుంటూ ఉంటాయి. క్రూక్ అనే శాస్త్రవేత్త బృందం చేసిన అధ్యయనాల బట్టి జీబ్రాలని వేటాడే హైనాల గుంపుల్లో సగటున 10.8 హైనాలు, దున్నలని వెంటాడే గుంపుల్లో సగటున 2.5 హైనాలు, లేళ్లని వెంటాడే గుంపుల్లో సగటున 1.2 హైనాలు మాత్రమే ఉంటాయని తేలింది. అందుకే ఎక్కడైనా ఒంటరి హైనా కనిపిస్తే జీబ్రాలు లక్ష్యపెట్టవు గాని దండు కనిపించగానే దౌడు అందుకుంటాయి.
అయితే జంతువులు కలిసి వేటాడుతున్నంత మాత్రాన, పరస్పర సహకారంతో పనిచేస్తున్నట్టు కాదు. సింహాల విషయంలో అదే జరుగుతుంది అంటాడు పాకర్ అనే శాస్త్రవేత్త. వేటాడుతున్న ప్రయత్నంలో సింహాలు పెద్దగా ఒకరితో ఒకరు సహకరిస్తున్నట్టు కనిపించదు. కాని వేట ముగిశాక హత జంతువు కళేబరాన్ని సంరక్షించడానికి పలు సింహాలు కావాలి. చంపిన సింహం ఒక్కటే అయినా, విందులో పాల్గొంటున్న సింహాలెన్నో. అయితే ఆ కాస్త ఆతిథ్యం ఇచ్చిన పుణ్యానికి, రాబందులు, హైనాలు మొదలైన ’బయటి వాళ్ల’తో సింహాలు తమ కష్టఫలాన్ని పంచుకోవాల్సిన అవసరం లేదన్న సంతృప్తి చంపిన సింహానికి మిగులుతుంది.
ఇంతవరకు చూసిన ఉదాహరణలని బట్టి బృంద జీవనం వల్ల ఎన్నో లాభాలు ఉన్నాయని స్పష్టం అవుతుంది. కాని మందలో బతకడం వల్ల కొన్ని నష్టాలు కూడా లేకపోలేవు. మందలో ఉంటే ఆహారం కోసం పోటీ ఉంటుంది. ఒంటరి జీవం కన్నా మంద అయితే శత్రు జంతువుకి స్ఫుటంగా కనిపిస్తుంది. మందల్లో వ్యాధులు సులభంగా వ్యాపిస్తాయి. స్త్రీ పురుష జీవాల మధ్య సంగమ సంబంధాలు మరింత సంక్లిష్టం అవుతాయి, సంకీర్ణం అవుతాయి. ఎదిగిన జీవాలు పసి కూనలని పొట్టన పెట్టుకునే అవాంఛనీయ ధోరణులు కూడా కనిపిస్తాయి. ఇవన్నీ చూస్తే మరి మందలో జీవించడం తెలివైన పనేనా అన్న ప్రశ్న పుట్టక మానదు. మందలో జీవించడం వల్ల క్షేమం, సంక్షేమం వంటి ప్రాథమిక అవసరాలు మాత్రం తప్పక తీరుతాయి. జంతు జీవన ప్రాధాన్యతల దృష్ట్యా ఆ లాభాల ముందు నష్టాలు అంత ప్రధానంగా కనిపించకపోవచ్చు.
జీవ రాశుల అస్తిత్వానికి అతి ముఖ్యమైన లక్ష్యం ప్రాణాలు నిలుపుకోవడం. తమ జాతి, ఆ జాతికి చెందిన జన్యువులు, చిరకాలం నిలిచేట్టుగా ఆ జాతికి చెందిన జంతువులు నిరంతరం తమ ప్రవర్తనని సరిదిద్దుకుంటూ ఉంటాయి. ఎలాంటి ప్రవర్తన అయితే ప్రకృతిబద్ధమైన ఎంపిక (natural selection) కి తట్టుకుని, తమ ప్రాణాలు నిలుపుకోవడానికి దొహదం చేస్తుందో అలాంటి ప్రవర్తననే జీవాలు అలవరచుకుంటాయి. మందలుగా జీవించడం, ఒక ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి ఆ ప్రాంతంపై తమ గుంపు యొక్క హక్కుని స్థాపించడానికి తాపత్రయపడడం, - మొదలైనవన్నీ ఆ లక్ష్యం దిక్కుగా జంతుజాతులని తీసుకుపోయే కొన్ని వ్యూహాలు మాత్రమే. ఇవే సమస్యలు, ఇవే పరిష్కారాలు, ఇవే పర్యవసానాలు, ఇవే ధోరణులు మరి మానవ జాతిలో కూడా కనిపిస్తున్నాయంటే ఆశ్చర్యం లేదు. మన చరిత్ర నుంచే కాక, జంతు లోకపు కథల నుండి కూడా మనం తగినన్ని పాఠాలు నేర్చుకుంటే, భూమి మీద అస్తిత్వం కోసం ఈ నిరంతర పోటీ, వీలైనంత తక్కువ సంఘర్షణతో, సాఫీగా, సామరస్యంగా సాగిపోయే అవకాశం ఉంటుంది.
Reference:
Manning, M.S. Dawkins, “An introduction to Animal Behavior,” Cambridge university press, fifth edition. 1998.
Images courtesy:
http://www.inficad.com/~vmoore
https://www.msu.edu/~holekamp/images/crocuta/HyenaFeedingFrenzy_Engh_smaller.jpg
హైనాల దండులు వేటాడబోయే జంతువుని బట్టి వాటి దండు యొక్క పరిమాణాన్ని మార్చుకుంటూ ఉంటాయి. క్రూక్ అనే శాస్త్రవేత్త బృందం చేసిన అధ్యయనాల బట్టి జీబ్రాలని వేటాడే హైనాల గుంపుల్లో సగటున 10.8 హైనాలు, దున్నలని వెంటాడే గుంపుల్లో సగటున 2.5 హైనాలు, లేళ్లని వెంటాడే గుంపుల్లో సగటున 1.2 హైనాలు మాత్రమే ఉంటాయని తేలింది. అందుకే ఎక్కడైనా ఒంటరి హైనా కనిపిస్తే జీబ్రాలు లక్ష్యపెట్టవు గాని దండు కనిపించగానే దౌడు అందుకుంటాయి.
అయితే జంతువులు కలిసి వేటాడుతున్నంత మాత్రాన, పరస్పర సహకారంతో పనిచేస్తున్నట్టు కాదు. సింహాల విషయంలో అదే జరుగుతుంది అంటాడు పాకర్ అనే శాస్త్రవేత్త. వేటాడుతున్న ప్రయత్నంలో సింహాలు పెద్దగా ఒకరితో ఒకరు సహకరిస్తున్నట్టు కనిపించదు. కాని వేట ముగిశాక హత జంతువు కళేబరాన్ని సంరక్షించడానికి పలు సింహాలు కావాలి. చంపిన సింహం ఒక్కటే అయినా, విందులో పాల్గొంటున్న సింహాలెన్నో. అయితే ఆ కాస్త ఆతిథ్యం ఇచ్చిన పుణ్యానికి, రాబందులు, హైనాలు మొదలైన ’బయటి వాళ్ల’తో సింహాలు తమ కష్టఫలాన్ని పంచుకోవాల్సిన అవసరం లేదన్న సంతృప్తి చంపిన సింహానికి మిగులుతుంది.
ఇంతవరకు చూసిన ఉదాహరణలని బట్టి బృంద జీవనం వల్ల ఎన్నో లాభాలు ఉన్నాయని స్పష్టం అవుతుంది. కాని మందలో బతకడం వల్ల కొన్ని నష్టాలు కూడా లేకపోలేవు. మందలో ఉంటే ఆహారం కోసం పోటీ ఉంటుంది. ఒంటరి జీవం కన్నా మంద అయితే శత్రు జంతువుకి స్ఫుటంగా కనిపిస్తుంది. మందల్లో వ్యాధులు సులభంగా వ్యాపిస్తాయి. స్త్రీ పురుష జీవాల మధ్య సంగమ సంబంధాలు మరింత సంక్లిష్టం అవుతాయి, సంకీర్ణం అవుతాయి. ఎదిగిన జీవాలు పసి కూనలని పొట్టన పెట్టుకునే అవాంఛనీయ ధోరణులు కూడా కనిపిస్తాయి. ఇవన్నీ చూస్తే మరి మందలో జీవించడం తెలివైన పనేనా అన్న ప్రశ్న పుట్టక మానదు. మందలో జీవించడం వల్ల క్షేమం, సంక్షేమం వంటి ప్రాథమిక అవసరాలు మాత్రం తప్పక తీరుతాయి. జంతు జీవన ప్రాధాన్యతల దృష్ట్యా ఆ లాభాల ముందు నష్టాలు అంత ప్రధానంగా కనిపించకపోవచ్చు.
జీవ రాశుల అస్తిత్వానికి అతి ముఖ్యమైన లక్ష్యం ప్రాణాలు నిలుపుకోవడం. తమ జాతి, ఆ జాతికి చెందిన జన్యువులు, చిరకాలం నిలిచేట్టుగా ఆ జాతికి చెందిన జంతువులు నిరంతరం తమ ప్రవర్తనని సరిదిద్దుకుంటూ ఉంటాయి. ఎలాంటి ప్రవర్తన అయితే ప్రకృతిబద్ధమైన ఎంపిక (natural selection) కి తట్టుకుని, తమ ప్రాణాలు నిలుపుకోవడానికి దొహదం చేస్తుందో అలాంటి ప్రవర్తననే జీవాలు అలవరచుకుంటాయి. మందలుగా జీవించడం, ఒక ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి ఆ ప్రాంతంపై తమ గుంపు యొక్క హక్కుని స్థాపించడానికి తాపత్రయపడడం, - మొదలైనవన్నీ ఆ లక్ష్యం దిక్కుగా జంతుజాతులని తీసుకుపోయే కొన్ని వ్యూహాలు మాత్రమే. ఇవే సమస్యలు, ఇవే పరిష్కారాలు, ఇవే పర్యవసానాలు, ఇవే ధోరణులు మరి మానవ జాతిలో కూడా కనిపిస్తున్నాయంటే ఆశ్చర్యం లేదు. మన చరిత్ర నుంచే కాక, జంతు లోకపు కథల నుండి కూడా మనం తగినన్ని పాఠాలు నేర్చుకుంటే, భూమి మీద అస్తిత్వం కోసం ఈ నిరంతర పోటీ, వీలైనంత తక్కువ సంఘర్షణతో, సాఫీగా, సామరస్యంగా సాగిపోయే అవకాశం ఉంటుంది.
Reference:
Manning, M.S. Dawkins, “An introduction to Animal Behavior,” Cambridge university press, fifth edition. 1998.
Images courtesy:
http://www.inficad.com/~vmoore
https://www.msu.edu/~holekamp/images/crocuta/HyenaFeedingFrenzy_Engh_smaller.jpg
0 comments