శాస్త్ర విజ్ఞానము

తీరని చీలికలతో సంక్షుభితంగా ఉండే 0 వ రకం నాగరికతలో, ఆ చీలికలు నెమ్మదిగా చెరిగిపోతూ వివిధ జాతుల మధ్య సహకారం, సహవర్తనం వృద్ధి చెందుతున్నదంటే, ఆ నాగరికత మెల్లగా 1 వ రకం నాగరికత దిశగా వికాసం చెందుతోందన్నమాట. అయితే అలాంటి పరిణామం జీవన కాంక్ష గల ఏ నాగరికతలోనైనా ఏదో ఒక దశలో రావలసిందే. ఎందుకంటే వైవిధ్యం జీవన సహజం అయినా, తీరని విభేదం, తెగని విభజన జీవన వృద్ధికి వ్యతిరేకం. విభజన వల్ల వచ్చే దుష్పరిణామాలకి తట్టుకోలేక, వాటికి విరుగుడుగా మానవ జాతి ఏదో విధంగా సమైక్యం కావడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఒక విధమైన వ్యావహారిక సామరస్యం కోసమైనా విశ్వ ప్రయత్నం చేస్తుంది. అలాంటి సమైక్యతని, సహవర్తనాన్ని పెంచే పలు విధానాలని రూపొందిస్తుంది.

ప్రపంచ యుద్ధ నేపథ్యంలో ఏర్పడ్డ ఐక్యరాజ్య సమితి ఇందుకు ఓ చక్కని ఉదాహరణం. ఈ విధంగా అంతర్జాతీయ సదస్సులతో ఆగిపోకుండా, రాజ్యాలు కలిసి బహుళ రాజ్య కూటములుగా ఏర్పడడం ఈ ఒరవడిలో తదుపరి మెట్టు. ఇటీవలి కాలంలో ఏర్పడ్డ యూరొపియన్ యూనియన్ అలాంటి పరిణామానికి ఉదాహరణ. ఈ ఒరవడి ఇలాగే సాగితే బహుశ ఒకటి రెండు శతాబ్దాల తరువాత నిజంగా ఓ దరావ్యాప్తమైన మానవ మహాసామ్రాజ్యం ఏర్పడుతుందని ఆశించవచ్చు. 1 వ రకం నాగరికత యొక్క ఆవిర్భావానికి ఇది ప్రథమ సంకేతం.

ఆ విధంగా ఒకటవ రకం నాగరికత దిశగా పరిణమిస్తున్న నాగరికతలో రాజకీయ వ్యవస్థ అంతకంతకు ఏకీకృతం అవుతుంటే, సాంకేతిక, ఆర్థిక వ్యవస్థలో కూడా మౌలికమైన మార్పులు వస్తాయి. మరో శతాబ్ద కాలంలో ఆర్థిక, శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగాల్లో మనిషి సాధించబోయే విజయాల ముందు మన వర్తమాన ఫలితాలు అత్యల్పంగా అనిపిస్తాయి. ప్రస్తుత ప్రపంచంలో దుర్భర పేదరికంలో కటకట పడుతున్న ప్రాంతాలు ఆ దశలో పారిశ్రామిక అభివృద్ధి చేత సుసంపన్నం కావచ్చు. ధరావ్యాప్తమైన సామ్రాజ్యం అంటే ఇక వివిధ దేశాలు, సంస్కృతులు ఉండవని కాదు. దేశాలు, రాష్ట్రాలు, మొదలైన విభాగాలన్నీ ఎప్పట్లాగే ఉన్నా అన్నీ పృథ్వీ వ్యాప్తమైన ఒక రాజకీయ, ఆర్థిక, న్యాయ వ్యవస్థకి ఒడంబడి ఉంటాయి.

1 వ రకం నాగరికత ఆహారోత్పత్తిలో, భూగర్భం నుండి, సముద్ర గర్భం నుండి ఖనిజాల వెలికితీతలో, జలనిధుల వినియోగంలో, శక్తి ఉత్పాదకతలో, గతంలో మానవత చేరని గొప్ప ఎత్తులని చేరుకుంటుంది. అది సాధ్యం కావడానికి ఓ ముఖ్య కారణం పృథ్వీ వ్యాప్తంగా నెలకొన్ని రాజకీయ స్థిరత్వమే. ఆ స్థిరత్వాన్ని ఆసరాగా చేసుకుని వాతావరణాన్ని కూడా అనువుగా నియంత్రించడానికి సాధ్యమవుతుంది. ఉదాహరణకి ఒక దేశం అధికంగా హరితగృహ వాయువులని, ఒజోన్ పొరకి హానికరమైన వాయువులని వెలువరించడం వల్ల వాతావరణంలో వచ్చే దుష్పరిమాణాలు ఇతర దేశాల మీద కూడా కనిపిస్తాయి. కాని అన్ని దేశాలు ఒక సామాన్య రాజకీయ వ్యవస్థకి, నియమావళికి కట్టుబడి ఉన్నప్పుడు అలాంటి విశృంఖలత్వాన్ని నివారించడానికి వీలవుతుంది.

మనిషికి ప్రకృతి భవిష్యత్తులో ప్రసాదించబోయే అమూల్య నిధులకి వెలగా, ప్రకృతి మానవాళిని సమైక్యత అనే మూల్యాన్ని చెల్లించమంటోంది!
సుసంపన్నమై, అలా అద్భుతంగా ఏకీకృతమైన మానవ సమాజం యొక్క శక్తి వినియోగం కూడా అతిశయంగా ఉంటుంది. అసలు ఒక నాగరికత ఎంత శక్తిని ఉత్పన్నం చెయ్యగలదు, విశ్వంలో ఎంత మేరకు విస్తరించి ఉంటుంది అన్న అంశాలని ఆధారంగా చేసుకునే కర్డషేవ్ (image on the left) తన నాగరికతల వర్గీకరణని ప్రతిపాదించాడు. ఆ వర్గీకరణ ప్రకారం:

- ఒక గ్రహం మీద లభ్యమయ్యే మొత్తం శక్తిని వినియోగించగల నాగరికత 1 వ రకం నాగరికత
- ఆ గ్రహానికి సమీపంలో ఉన్న తార నుండి వచ్చే మొత్తం శక్తిని వినియోగించుకోగల నాగరికత 2 వ రకం నాగరికత.
- మొత్తం గెలాక్సీ లోని శక్తి వనరులని వాడుకుంటూ, గెలాక్సీ అంతా వ్యాపించిన సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించగల నాగరికత 3 వ రకం నాగరికత.
ఒక నాగరికత యొక్క శక్తి వినియోగాన్ని సూచించడానికి కార్ల్ సాగన్ ఒక సూత్రాన్ని ప్రతిపాదించాడు:
K = (log10(W) - 6)/10

ఇక్కడ W అంటే ఆ గ్రహం వాడే Power విలువ అన్నమాట.

రమారమి 10^13 వాట్ల శక్తి వినియోగం గల మన ప్రస్తుత నాగరికత యొక్క K విలువ 0.7.
ఈ విలువ 1.0 అయినప్పుడు మనం 1 వ రకం నాగరికత స్థాయికి ఎదుగుతాం. పై సూత్రంలో సంవర్గమానం (logarithm) ఉండడం వల్ల ఈ విలువ చాలా నెమ్మదిగా పెరుగుతుంది. 2030 కాలానికి కూడా ఈ విలువ కేవలం 0.73 మత్రమే అవుతుందని అంచనా.

మరి అంత స్థాయిలో శక్తిని ఉత్పన్నం చెయ్యాలంటే కేవలం చమురు, బొగ్గు మొదలైన సాంప్రదాయక శక్తి వనరులని వినియోగిస్తే సరిపోదు. అంత మోతాదులో శక్తిని ఉత్పన్నం చెయ్యడానికి మూడు మార్గాలు సూచించబడ్డాయి:
1. కేంద్రక సంయోగం (Nuclear fusion) ద్వారా శక్తి ఉత్పత్తి. 1 వ రకం నాగరికతలు సెకనుకి 5 kg ల పదార్థాన్ని శక్తి కింద రూపాంతరం చెయ్యగలగాలి. అంటే సెకనుకి 1000 kg ల హైడ్రోజెన్ ని హీలియంగా మార్చాలి. అంటే ఏడాదికి 3 X 10^10 kg అన్నమాట. ఒక ఘన కిమీ నీటిలో 10^11 kg ల హైడ్రోజెన్ ఉంటుంది. భూమి మీది సముద్రాలలో 1.3 X 10^9 ఘన కిమీల నీరు ఉంది. కనుక ఈ వనరుని వాడుకుంటూ చాలా కాలమే శక్తి ఉత్పత్తి చేసుకోవచ్చు.

2. సౌరశక్తి: ప్రస్తుతం భూమి మీదకి ప్రసారమయ్యే మొత్తం సౌర కిరణాల శక్తిలో చాలా చిన్న భాగం మాత్రమే మనం విద్యుచ్ఛక్తిగా మర్చుకుని వాడుకుంటున్నాం. భూమి మీద పడే మొత్తం సౌరశక్తిని గ్రహించాలంటే భూమి ఉపరితలం మొత్తాన్ని solar panels తో కప్పడానికి మించి వేరే మార్గం కనిపించదు. కాని అంతరిక్షంలో భూమి చుట్టూ స్థిర కక్ష్యలో తిరిగే solar satellites నుండి శక్తిని గ్రహించడానికి వీలవుతుంది. కాని అలాంటి సాధనాలు ప్రస్తుతం లేవు.

3. ఇక మూడవ శక్తి వనరు "ప్రతి-పదార్థం" (antimatter). పదార్థానికి, ప్రతి-పదార్థానికి మధ్య సంపర్కం కలిగినప్పుడు రెండూ లయమై బ్రహ్మాండమైన శక్తి పుడుతుంది. ఉదాహరణకి ఒక కిలో పదార్థం, ఒక కిలో ప్రతి-పదార్థంతో చర్య జరిపినప్పుడు 1.8 X 10^17 Joules శక్తి ఉత్పన్నం అవుతుంది. అంటే 47 మెగాటన్నుల TNT పేలగా పుట్టినంత శక్తి అన్నమాట! అయితే కిలోల లెక్కన ప్రతి-పదార్థాన్ని ఉత్పత్తి చెయ్యగల సాంకేతిక నైపుణ్యం మనకి లేదు.

పై మూడు మార్గాలలోను శక్తిని పుట్టించాలంటే ఎంతో సాంకేతిక పురోగతిని సాధించాలి. ఒకటి రెండు దశాబ్దాలలో అది సాధ్యమైతే, గొంగళి పురుగు సీతాకోక చిలుక అయినట్టు, మనం 1 వ రకం నాగరికతగా రూపాంతరం చెందుతామన్నమాట...

(సశేషం…)