శాస్త్ర విజ్ఞానము

శక్తి ఉత్పత్తిని అమాంతంగా పెంచుకుని, ప్రకృతి వైపరీత్యాలని శాసించి, ఉన్న గ్రహం మీద అమరమై వెలిగే రెండవ రకం నాగరికత గురించి కిందటి పోస్ట్ లో చూశాం.

ఉన్న గ్రహాన్నే కాక, ఉన్న సౌరమండలాన్ని కూడా వొదిలి, గెలాక్సీలో అధిక భాగం వ్యాపించి అక్కడి తారల శక్తిని సేకరిస్తూ జీవించే అద్భుతమైన నాగరికతే మూడవ రకం నాగరికత. కర్డషేవ్ వర్గీకరణ ప్రకారం ఈ రకం నాగరికత యొక్క శక్తి వినియోగం రమారమి 10^37 watts ఉంటుంది. మన గెలాక్సీలోని తారలు అన్నిటి నుండి ఉత్పన్నం అయ్యే శక్తి విలువ ఈ విలువకి సన్నిహితంగా ఉంటుంది.

కిందటి పోస్ట్ లో ఇచ్చిన సాగన్ సూత్రంలో ఈ విలువని ప్రతిక్షేపిస్తే వచ్చే K విలువ 3.1 అవుతుంది.

అయితే ఇలాంటి నాగరికతలు మనకి తెలిసినంత వరకు కేవలం కథలకే పరిమితం అని వేరే చెప్పనక్కర్లేదు. ’స్టార్ వార్స్’ చిత్రాలలో చిత్రీకరించబడ్డ నగరికత ఈ కోవకి చెందినదే. కాల్పనిక విజ్ఞానంలో కూడా ఈ రకం చింతనకి ఊపిరి పోసిన అసిమోవ్ రాసిన నవలామాలిక ’Foundation’ series లో కూడా ఈ రకం నాగరికత వర్ణించబడింది. మన ప్రస్తుత స్థితి నుండి ఒకటవ రకం నాగరికత కావడానికే ఒకటి రెండు శతాబ్దాలు పట్టొచ్చు. ఇక ఈ మూడవ రకం నాగరికత కావడానికి ఎన్ని వేల ఏళ్లు పడుతుందో చెప్పలేము. పోనీ ఇతర గ్రహాల మీద, అంటే ఇతర తారల సమీపంలోనైనా అలాంటి నాగరికతలు ఉన్నాయా? వాటిని కనుక్కునేదెలాగ? వాటి కాలి గుర్తులు కనిపెట్టేదెలా?

అన్యధరాగత ప్రజ్ఞ (extraterrestrial intelligence) యొక్క అన్వేషణే ప్రథమాంశంగా గల ’స్టార్ ట్రెక్’ టీవీ సీరియల్ లో ఓ పర్యాటక నౌక భూమి నుండి బయలుదేరి విశ్వం అంతా ప్రజ్ఞ గల జీవుల కోసం, నాగరికతల కోసం అన్వేషిస్తుంటుంది. కాని అది చాలా వ్యయప్రయాసలతో కూడుకున్న పద్ధతి. ఇతర నాగరికతలని కనుక్కోవడానికి మనిషి స్వయంగా బయలుదేరి పోనక్కర్లేదని, అందుకుని కొన్ని చక్కని మర్గాంతరాలు ఉన్నాయని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు. అలాంటి ఓ ఉపాయమే ’వాన్ నాయ్మన్ ప్రోబ్’లు.

వాన్ నాయ్మన్ ప్రోబ్: ఇవి చిన్న చిన్న రోబోటిక్ ప్రోబ్ లు. వాటినవి పునరుత్పత్తి చేసుకోవడమే వీటి ప్రత్యేకత. ఇవి అంతరిక్షంలో ప్రయాణిస్తూ ఇతర గ్రహాలకి చెందిన చందమామల మీద వాల్తాయి. అక్కడి స్థానిక వనరులని ఉపయోగించి వాటినవి పునరుత్పన్నం చేసుకుంటాయి. స్థానికంగా వాతావరణంలోను, మట్టిలోను దొరికే ఖనిజాలని వాడుకుని ఈ రోబో ఫాక్టరీలు వేల సంఖ్యలో తమ సొంత ప్రతిరూపాలని నిర్మించుకుంటాయి. ఈ ’పిల్ల ప్రోబ్’ లు ఆ ఉపగ్రహాన్ని విడిచి ఇతర గ్రహాల వేటలో నిశీధిలో దూసుకుపోతుంటాయి. ఈ ప్రక్రియ మళ్లీ మళ్లీ జరిగితే తక్కువ కాలంలో అసంఖ్యాకమైన ప్రోబ్ లు సృష్టించబడి విశ్వమంతా వ్యాపించి, అన్య నాగరికతల కోసం గాలిస్తూ ఉంటాయి.

కాల్పనిక వైజ్ఞానిక పితామహుడు ఆర్థర్ సి. క్లార్క్ రాసిన 2001: A space odessey లో కనిపించే ఏకశిలలు (monoliths) ఈ వాన్ నాయ్మన్ ప్రోబ్లే (కింద చిత్రంలో చూడండి)!



ఈ ఆలోచనా మార్గంలో భౌతిక శాస్త్రవేత్త ఫ్రేమాన్ డైసన్ ఇంకా ముందుకు పోతారు. బయోటెక్నాలజీ, ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ సాంకేతిక నైపుణ్యాలని వినియోగించుకుని చాలా తక్కువబరువు గల నాయ్మన్ ప్రోబ్ లని తయారు చెయ్యవచ్చు అంటారు. ఇవి ఇతర గ్రహాల కి చెందిన చందమామల మీద వాలి, అక్కడ దొరికే మీథేన్ వాయువుని ’భుజిస్తూ’ పొట్టపోసుకూంటూ ఉంటాయి. గ్రహం మీద కన్నా చందమామల మీద వాలడంలో ఒక లాభం ఉంది. ముఖ్యంగా చందమామల మీద గురుత్వం తక్కువగా ఉంటుంది. కనుక వాలడానికి, మళ్లీ బయలుదేరడానికి ఎక్కువగా శక్తిని వెచ్చించనక్కర్లేదు. గ్రహం మీద కన్నా చందమామ మీద నాగరికతలు ఉండే అవకాశం తక్కువ. ఎందుకంటే నాగరికుల చేతికి ఈ ప్రోబ్ లు చిక్కితే మొదటికే మోసం వస్తుంది! కనుక చెంతనే ఉన్న చందమామ మీద పొంచి ఉండి, అక్కణ్ణుంచి సురక్షితంగా గ్రహం మీది వ్యవహారాలని పరిశీలించొచ్చని ఆలోచన. అలాంటి పరిశీలనలు చేసి అక్కడి విశేషాలని తమని మొదట పంపించిన మాతృగ్రహానికి పంపిస్తుంటాయి ఈ ప్రోబ్ లు.

ఆ విధంగా ఈ వాన్ నాయ్మన్ ప్రోబ్ లు ఇతర శీతల లోకాలలో “ఆహారాన్ని’ వెతుక్కుంటూ, “పిల్లల్ని” కంటూ, గెలాక్సీ అంతా అన్వేషిస్తూ పోతాయి. ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజన్స్ రంగం అత్యున్నత స్థాయికి చేరుకోవడం వల్ల వీటికి భావావేశాలు కూడా ఉంటాయి. ఆ అపరిచిత భూమికల మీద వాటికి ఏదైనా ప్రమాదం ఎదురైతే వాటిలో “భయం” పుట్టొచ్చు. ఆ ప్రమాదంలో గాయపడితే “బాధ” కలుగవచ్చు. లేకుంటే “ఖాళీ కడుపు” మీద ఉపగ్రహ సంచారం చేస్తున్న ప్రోబ్ కి ఎక్కడైనా “ఆహారం” దొరికితే “ఆనందం” కలుగవచ్చు.

ఇలాంటి ప్రోబ్ లు అంతరిక్షంలో కాంతివేగంలో సగం వేగంతో ప్రయాణించగలిగినా, ఓ వెయ్యేళ్లలో 500 కాంతి సంవత్సరాల పరిధిలో ఉన్న తారా వ్యవస్థలన్నిటినీ చూసి వాటిని ’మ్యాప్’ చెయ్యగలవని అంచనా. ఓ లక్ష ఏళ్లలో గెలాక్సీలో ఇంచుమించు సగం తారలని పరిశీలించగలవని ఈ ’భవిష్యద్దర్శనం’లో నిపుణులైన శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తున్నారు.

ఇదంతా ఇప్పటికి కేవలం ఊహాగానం దశలోనే ఉంది. మూడవ రకం నాగరికతలు మన గెలాక్సీలో ఎక్కడైనా ఉన్నాయో లేదో ఎవరికీ తెలీదు. పోని అలాంటి నాగరికతలు నిజంగా ఉంటే వాటికి మన ఉన్కి తెలిసి ఉంటుందా అన్న ప్రశ్నకి కూడా సమాధానం లేదు. మన ఉన్కి తెలిస్తే మనపై దండెత్తి దురాక్రమణ చేస్తారని కొందరి భయం అయితే, అంత అధునాతన దశలో ఉన్న నాగరికత ముందు మనమో లెక్క కాదు కనుక మన గురించి తెలిసినా పట్టించుకోదు అని మరి కొందరు అభిప్రాయ పడుతున్నారు.

ఈ మూడో రకం నాగరికతలని మించిన నాలుగవ రకం నాగరికతలు కూడా ఉండొచ్చని, వాటికి పొరుగు గెలాక్సీలకి కూడా ప్రయాణించగల సత్తా ఉండొచ్చని మిచియో కాకూ అనే భౌతిక శాస్త్రవేత్త భావిస్తున్నారు.

References:
1. Michio Kaku, Visions, Anchor Books.
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Kardashev_scale
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Nikolai_Kardashev