జాన్ హోల్ట్ ఒక ప్రఖ్యాత అమెరికన్ విద్యావేత్త. ఇతడి రచనలు విద్యారంగంలో ఓ విప్లవాన్ని లేవదీశాయి. "హౌ చిల్డ్రెన్ ఫెయిల్," (How children Fail) "హౌ చిల్డ్రెన్ లెర్న్"(How Children learn) మొదలైన రచనలలో పిల్లలు ఎలా నేర్చుకుంటారు అన్న విషయాన్ని సున్నితంగా శోధిస్తాడు. పిల్లలలో సహజంగా నేర్చుకునే తత్త్వం ఉంటుంది అంటాడు. అలా సహజంగా, స్వతహాగా నేర్చుకోవాలన్న తపనని గుర్తించి మనం సున్నితంగా ఆసరా ఇస్తే చాలు. మనం దూకుడు మీద అడ్డమైన “విద్యా ప్రణాళికలూ” తయారు చేసి వాళ్ల నెత్తిన రుద్దడానికి ప్రయత్నిస్తే వాళ్లలో నేర్చుకోవాలన్న ఆదిమ తపన అణగారిపోతుంది.
పెద్దల అనవసరమైన జోక్యం లేకుండా పిల్లలు స్వేచ్ఛగా అధ్యయనాలు చేసుకూంటూ పోతుంటే ఎంత అద్భుతంగా, ఎంత అందంగా ఎదుగుతారో ఎన్నో ఉదాహరణలిస్తూ తన పుస్తకాలలో చర్చిస్తాడు హోల్ట్. ఆ సత్యాన్ని ధృవపరిచే ఇతర విద్యావేత్తల అనుభవాలని కూడా ఎన్నో చోట్ల పేర్కొంటూ ఉంటాడు. అలాంటి ఓ వృత్తాంతమే “హౌ చిల్డ్రెన్ లెర్న్” అన్న పుస్తకంలో వర్ణిస్తాడు.
అది గార్డన్ వెబర్ అనే టీచరు నడిపించే ఓ చిన్న పల్లె బడి. పెద్ద పెద్ద పరికరాలు, సదుపాయాలు లేని పేద బడి. అలాంటి చోట కూడా సరైన విద్యా సూత్రాలని అనుసరించటం వల్ల చదువు ఎంత అద్భుతంగా సాగుతుందో వర్ణిస్తుందా రచయిత్రి. మన కోచింగ్ సెంటర్లలో, ట్యూషన్లలో లెక్కలు కూడా బట్టీ పట్టించే దౌర్భాగ్యపు పద్ధతికి, వెబర్ నడిపించే బడిలో సాగే చదువుకి మధ్య నక్కకి నాగలోకానికి ఉన్నంత తేడా కనిపిస్తుంది. ఆ వృత్తాంతానికి అనువాదం కింద ఇస్తున్నాం.
ఇలాంటి వృత్తాంతాల నుండి స్ఫూర్తి ని తీసుకుని మన పల్లె బడులని (పట్నం బడులు మహ బావున్నాయని కాదు!) అందంగా తీర్చిదిద్దుకోగలం అన్న ఆశతో…
--------
ఓ చిన్న పెల్లెబడిలో పాఠాలు చెప్పే జూలియా వెబర్ (ఇప్పుడామె పేరు జూలియా గార్డన్). “మా పల్లెబడి ఆవర్జా” అన్న పుస్తకంలో ఆమె తన కృషిని గురించి వివరించింది. ప్రస్తుతం ఆ పుస్తకం ప్రతులన్నీ అమ్ముడుపోయాయి. ప్రచురణకర్త “హార్పర్ అండ్ రో” మరో ముద్రణ వేసే అవకాశం ఉంది.
డెల్టా ముద్రణగా ఆ పుస్తకం కొంత కాలం మళ్ళీ అచ్చయ్యి వచ్చింది. దానికి నేను పరిచయం కూడా వ్రాశాను. ప్రస్తుతం ఆ ప్రతులన్నీ అమ్ముడుపోయాయి. ఈ సారి మళ్ళీ మూడవ ముద్రణకి వస్తుందని ఆశిస్తున్నాను. బోధన గురించి, బోధకుల గురించి చెప్పే అత్యంత ప్రధానమైన పుస్తకం. బడిలో జరగాల్సిన పనులెన్నో జరక్కపోవడానికి కారణం డబ్బు లేకపోవడం అనే కుంటి సాకికి ఈ పుస్తకం గట్టి సమాధానం.
బళ్ళో పిల్లలు 1-8 తరగతుల మధ్య ఉంటారేమో. అవసరం కొద్దీ వాళ్ళు ఎక్కువగా స్వతంత్రంగానే పనిచేసుకునే వారు. మిగతా సమయాల్లో అందరూ కలిసి ఓ క్లాసులా ఎన్నో విషయాలు చర్చించుకునేవారు. ఈ చర్చల్లో ఎన్నో ప్రశ్నలు ఉత్పన్నం అవుతాయి. అలాంటి ప్రశ్నల్లో సమాధానాలు దొరకని వాటిని పెద్ద పెద్ద కాగితాలు మీద వ్రాసి గోడ మీద అంటించడం మిస్. వెబర్ కి ఓ అలవాటు.
ఆ కాగితాలు పిల్లలకి ఆ ప్రశ్నలని రోజూ గుర్తు చేస్తూ ఉంటాయి. పిల్లలు ఈ ప్రశ్నలకి సమాధానాలు కనుక్కోవాలన్న నియమమేం లేదు. అవి ప్రణాళికలో భాగం కాదు. హోమ్ వర్కు కూడా కాదు. కాని వాటిలో నచ్చిన ప్రశ్నలని వారంతకు వారు స్వేచ్ఛగా శోధించవచ్చు. కొన్ని ప్రశ్నలు ఎప్పటికీ ప్రశ్నలుగానే మిగిలిపోతాయి. మరి కొన్ని ప్రశ్నలు పిల్లల మనసును ఆకట్టుకుంటాయి. విశాల అన్వేషణా మార్గాల వెంట వారిని ముందుకి తోస్తాయి.
ఓసారి అలాగే ఓ వసంతంలో, శీతాకాలపు దుస్తులని అటకెక్కించే వేళ, ఓ ప్రశ్న ఉదయించింది. చలి దుస్తులని దాచేసే ముందు వాటిని శుభ్రం చేయాల్సి ఉంటుంది. అయితే వాటిని ఎందుకు ఉతకకూడదు అని ఎవరో అడిగారు. ఉతికితే ఆ దుస్తుల్లోని ఉన్ని కుంచించుకుపోతుంది అని చాలా మందికి తెలుసు. కాని ఉన్ని ఎందుకు కుంచించుకుపోతుందని, కుంచించుకుపోతే ఏమవుతుందని మరో ప్రశ్న పుట్టుకొచ్చింది. సమాధానం ఎవరికీ తెలీలేదు. బహుశ ఉన్నిని సూక్ష్మదర్శినిలో చూస్తే సమాధానం తెలుస్తుందేమో. అయితే దురుదృష్టవశాత్తు వాళ్ళ వద్ద సూక్ష్మదర్శిని లేదు. కొనుక్కునే స్తోమత కూడా ఆ స్కూలుకి లేదు. కాని ఆ పరికరాన్ని ఎక్కణ్ణించయినా అరువు తెచ్చుకోవచ్చు. వాళ్ళు ఓ ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయానికి ఓ సూక్ష్మదర్శిని కొంతకాలం పాటు కావాలంటూ ఉత్తరం వ్రాశారట. ఆ స్కూల్లో పిల్లలు అలాంటి ఉత్తరాలు తరచు వ్రాస్తుంటారట. వారిది చిన్న స్క్లూలు కనుక పుస్తకాల కోసం, పరికరాల కోసం దాతలని అడుగుతూ ఉత్తరాలు వ్రాస్తుంటారు.
ఈ రోజుల్లో బాగా చలామణిలో ఉన్న ఓ మూఢనమ్మకానికి ఇక్కడే ఓ మంచి సమాధానం దొరుకుతుంది. ఈ నమ్మకానికి ఆయువుపోసిన వాళ్ళు డా.కోనంట్ మొదలైనవారు. పెద్ద పెద్ద కర్మాగారాల్లాంటి పాఠశాలలు కావాలంటారు వీళ్ళు. ఎందుకంటే అధునాతన పరికరాలు లేని స్కూలు స్కూలే కాదని వీళ్ళ అభిప్రాయం. స్కూళ్ళని ఇంకా ఇంకా పెద్దవి చెయ్యడం వల్ల మనం సాధించిన దాని కన్నా కోల్పోయిందే ఎక్కువ. స్కూలు నిండా ఖరీదైన పరికరాలని నింపి సాధించినదాన్ని, అంత వ్యయంతో పనిలేని ఇతర మార్గాల్లో సాధించడానికి వీలవుతుంది.
కొన్ని కేంద్ర గ్రంథాలయాలు ఉంటే సరిపోతుంది. అలాంటి గ్రంథాలయాలు ఇప్పటికీ మన దేశంలో ఎన్నో చోట్ల ఉన్నాయి. అలాంటి గ్రంథాలయాల నుండి పుస్తకాలని, పరికరాలని అరువు తెచ్చుకోవచ్చు. లేదా కదిలే గ్రంథాలయాలు, ప్రయోగశాలలు స్కూళ్ళకే వచ్చి పుస్తకాలని, పరికరాలని సరఫరా చెయ్యవచ్చు. విద్యారంగంలో చేసే ప్రతీ పని పెద్ద ఎత్తున జరగాలన్న మన అపోహ తొలగిపోతే, ఇలాంటి భావాలకి ప్రాణం పోయగలుగుతాం.
మరికొంత వచ్చే టపాలో...
రచయిత: డా. వి.శ్రీనివాస చక్రవర్తి.
పెద్దల అనవసరమైన జోక్యం లేకుండా పిల్లలు స్వేచ్ఛగా అధ్యయనాలు చేసుకూంటూ పోతుంటే ఎంత అద్భుతంగా, ఎంత అందంగా ఎదుగుతారో ఎన్నో ఉదాహరణలిస్తూ తన పుస్తకాలలో చర్చిస్తాడు హోల్ట్. ఆ సత్యాన్ని ధృవపరిచే ఇతర విద్యావేత్తల అనుభవాలని కూడా ఎన్నో చోట్ల పేర్కొంటూ ఉంటాడు. అలాంటి ఓ వృత్తాంతమే “హౌ చిల్డ్రెన్ లెర్న్” అన్న పుస్తకంలో వర్ణిస్తాడు.
అది గార్డన్ వెబర్ అనే టీచరు నడిపించే ఓ చిన్న పల్లె బడి. పెద్ద పెద్ద పరికరాలు, సదుపాయాలు లేని పేద బడి. అలాంటి చోట కూడా సరైన విద్యా సూత్రాలని అనుసరించటం వల్ల చదువు ఎంత అద్భుతంగా సాగుతుందో వర్ణిస్తుందా రచయిత్రి. మన కోచింగ్ సెంటర్లలో, ట్యూషన్లలో లెక్కలు కూడా బట్టీ పట్టించే దౌర్భాగ్యపు పద్ధతికి, వెబర్ నడిపించే బడిలో సాగే చదువుకి మధ్య నక్కకి నాగలోకానికి ఉన్నంత తేడా కనిపిస్తుంది. ఆ వృత్తాంతానికి అనువాదం కింద ఇస్తున్నాం.
ఇలాంటి వృత్తాంతాల నుండి స్ఫూర్తి ని తీసుకుని మన పల్లె బడులని (పట్నం బడులు మహ బావున్నాయని కాదు!) అందంగా తీర్చిదిద్దుకోగలం అన్న ఆశతో…
--------
ఓ చిన్న పెల్లెబడిలో పాఠాలు చెప్పే జూలియా వెబర్ (ఇప్పుడామె పేరు జూలియా గార్డన్). “మా పల్లెబడి ఆవర్జా” అన్న పుస్తకంలో ఆమె తన కృషిని గురించి వివరించింది. ప్రస్తుతం ఆ పుస్తకం ప్రతులన్నీ అమ్ముడుపోయాయి. ప్రచురణకర్త “హార్పర్ అండ్ రో” మరో ముద్రణ వేసే అవకాశం ఉంది.
డెల్టా ముద్రణగా ఆ పుస్తకం కొంత కాలం మళ్ళీ అచ్చయ్యి వచ్చింది. దానికి నేను పరిచయం కూడా వ్రాశాను. ప్రస్తుతం ఆ ప్రతులన్నీ అమ్ముడుపోయాయి. ఈ సారి మళ్ళీ మూడవ ముద్రణకి వస్తుందని ఆశిస్తున్నాను. బోధన గురించి, బోధకుల గురించి చెప్పే అత్యంత ప్రధానమైన పుస్తకం. బడిలో జరగాల్సిన పనులెన్నో జరక్కపోవడానికి కారణం డబ్బు లేకపోవడం అనే కుంటి సాకికి ఈ పుస్తకం గట్టి సమాధానం.
బళ్ళో పిల్లలు 1-8 తరగతుల మధ్య ఉంటారేమో. అవసరం కొద్దీ వాళ్ళు ఎక్కువగా స్వతంత్రంగానే పనిచేసుకునే వారు. మిగతా సమయాల్లో అందరూ కలిసి ఓ క్లాసులా ఎన్నో విషయాలు చర్చించుకునేవారు. ఈ చర్చల్లో ఎన్నో ప్రశ్నలు ఉత్పన్నం అవుతాయి. అలాంటి ప్రశ్నల్లో సమాధానాలు దొరకని వాటిని పెద్ద పెద్ద కాగితాలు మీద వ్రాసి గోడ మీద అంటించడం మిస్. వెబర్ కి ఓ అలవాటు.
ఆ కాగితాలు పిల్లలకి ఆ ప్రశ్నలని రోజూ గుర్తు చేస్తూ ఉంటాయి. పిల్లలు ఈ ప్రశ్నలకి సమాధానాలు కనుక్కోవాలన్న నియమమేం లేదు. అవి ప్రణాళికలో భాగం కాదు. హోమ్ వర్కు కూడా కాదు. కాని వాటిలో నచ్చిన ప్రశ్నలని వారంతకు వారు స్వేచ్ఛగా శోధించవచ్చు. కొన్ని ప్రశ్నలు ఎప్పటికీ ప్రశ్నలుగానే మిగిలిపోతాయి. మరి కొన్ని ప్రశ్నలు పిల్లల మనసును ఆకట్టుకుంటాయి. విశాల అన్వేషణా మార్గాల వెంట వారిని ముందుకి తోస్తాయి.
ఓసారి అలాగే ఓ వసంతంలో, శీతాకాలపు దుస్తులని అటకెక్కించే వేళ, ఓ ప్రశ్న ఉదయించింది. చలి దుస్తులని దాచేసే ముందు వాటిని శుభ్రం చేయాల్సి ఉంటుంది. అయితే వాటిని ఎందుకు ఉతకకూడదు అని ఎవరో అడిగారు. ఉతికితే ఆ దుస్తుల్లోని ఉన్ని కుంచించుకుపోతుంది అని చాలా మందికి తెలుసు. కాని ఉన్ని ఎందుకు కుంచించుకుపోతుందని, కుంచించుకుపోతే ఏమవుతుందని మరో ప్రశ్న పుట్టుకొచ్చింది. సమాధానం ఎవరికీ తెలీలేదు. బహుశ ఉన్నిని సూక్ష్మదర్శినిలో చూస్తే సమాధానం తెలుస్తుందేమో. అయితే దురుదృష్టవశాత్తు వాళ్ళ వద్ద సూక్ష్మదర్శిని లేదు. కొనుక్కునే స్తోమత కూడా ఆ స్కూలుకి లేదు. కాని ఆ పరికరాన్ని ఎక్కణ్ణించయినా అరువు తెచ్చుకోవచ్చు. వాళ్ళు ఓ ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయానికి ఓ సూక్ష్మదర్శిని కొంతకాలం పాటు కావాలంటూ ఉత్తరం వ్రాశారట. ఆ స్కూల్లో పిల్లలు అలాంటి ఉత్తరాలు తరచు వ్రాస్తుంటారట. వారిది చిన్న స్క్లూలు కనుక పుస్తకాల కోసం, పరికరాల కోసం దాతలని అడుగుతూ ఉత్తరాలు వ్రాస్తుంటారు.
ఈ రోజుల్లో బాగా చలామణిలో ఉన్న ఓ మూఢనమ్మకానికి ఇక్కడే ఓ మంచి సమాధానం దొరుకుతుంది. ఈ నమ్మకానికి ఆయువుపోసిన వాళ్ళు డా.కోనంట్ మొదలైనవారు. పెద్ద పెద్ద కర్మాగారాల్లాంటి పాఠశాలలు కావాలంటారు వీళ్ళు. ఎందుకంటే అధునాతన పరికరాలు లేని స్కూలు స్కూలే కాదని వీళ్ళ అభిప్రాయం. స్కూళ్ళని ఇంకా ఇంకా పెద్దవి చెయ్యడం వల్ల మనం సాధించిన దాని కన్నా కోల్పోయిందే ఎక్కువ. స్కూలు నిండా ఖరీదైన పరికరాలని నింపి సాధించినదాన్ని, అంత వ్యయంతో పనిలేని ఇతర మార్గాల్లో సాధించడానికి వీలవుతుంది.
కొన్ని కేంద్ర గ్రంథాలయాలు ఉంటే సరిపోతుంది. అలాంటి గ్రంథాలయాలు ఇప్పటికీ మన దేశంలో ఎన్నో చోట్ల ఉన్నాయి. అలాంటి గ్రంథాలయాల నుండి పుస్తకాలని, పరికరాలని అరువు తెచ్చుకోవచ్చు. లేదా కదిలే గ్రంథాలయాలు, ప్రయోగశాలలు స్కూళ్ళకే వచ్చి పుస్తకాలని, పరికరాలని సరఫరా చెయ్యవచ్చు. విద్యారంగంలో చేసే ప్రతీ పని పెద్ద ఎత్తున జరగాలన్న మన అపోహ తొలగిపోతే, ఇలాంటి భావాలకి ప్రాణం పోయగలుగుతాం.
మరికొంత వచ్చే టపాలో...
రచయిత: డా. వి.శ్రీనివాస చక్రవర్తి.
నాగా,
నక్కకి నాగలోకానికీ కాదు,
అది "నక్కకీ నాకలోకానికీ ". నాకలోకం అంటే స్వర్గం. బహుశా చక్రవర్తి గారు వాడుకలో ఉన్న సామెతను వాడేసినట్టున్నారు.
అవును. నాకలోకానికి అంటేనే అర్థవంతంగా ఉంది. నాకీ సంగతి తెలీదు. దాందేవుంది. మార్చేద్దాం :-)