శాస్త్ర విజ్ఞానము

అసంభవాన్ని అధ్యయనం చెయ్యడం ఎలా?

విచిత్రం ఏంటంటే అసంభవాలని లోతుగా శోధించడం వల్ల విజ్ఞానం ఎంతగానో విస్తరించింది. "నిరంతర చలన యంత్రం" కోసం కొన్ని శతాబ్దాల పాటు శాస్త్రవేత్తలు శక్తి నిత్యత్వాన్ని అర్థం చేసుకుని, ఉష్ణగతి శాస్త్రం లోని మూడు ధర్మాలని సూత్రీకరించారు. కనుక నిరంతర చలన యంత్రాల కోసం అన్వేషణ విఫలమైనా, దాని వల్ల ఉష్ణగతి శాస్త్రం అనే కొత్త శాస్త్రానికి పునాదులు ఏర్పడ్డాయి. ఆ విధంగా ఆవిరి యంత్రం పుట్టింది. యంత్రాల యుగం ఆరంభమయ్యింది. ఆధునిక పారిశ్రామిక సమాజం ఆవిర్భవించింది.

పందొమ్మిదవ శతాబ్దపు చివరి కల్లా భూమి వయసు కొన్ని బిలియన్ సంవత్సరాలు ఉంటుందని శాస్త్రవేత్తలు నిర్ణయించారు. సల సల కాగే రాతి స్థితి నుండి ప్రస్తుత స్థితి వరకు భూమి చల్లబడడానికి 20-40 మిలియన్ సంవత్సరాలకి మించి పట్టదని తేల్చేశాడు లార్డ్ కెల్విన్. భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలు, డార్విన్ అడుగుజాడల్లో నడిచే జీవశాస్త్రవేత్తలు నమ్మేదానికి ఆ ప్రకటన పూర్తిగా విరుద్ధంగా ఉంది. మడామ్ క్యూరీ మొదలైన వాళ్లు కనుక్కున్న కేంద్రక శక్తి మూలంగా అసంభవం అనుకున్నది సంభవం అని తేలింది. రేడియోధార్మిక క్షీణత చేత వేడెక్కిన భూగర్భం కొన్ని బిలియన్ల సంవత్సరాల కాలం వేడెక్కిన స్థితిలో మనగలదని తెలిసింది.

కనుక అసంభవాన్ని అలక్ష్యం చేస్తే మనకే నష్టం. 1920 లు, 1930 లలో ఆధునిక రాకెట్ శాస్త్రానికి మూలకర్త అయిన రాబర్ట్ గోడార్డ్ ఎంతో విమర్శకి గురయ్యాడు. గోడార్డ్ భావాల గురించి ’గోడార్డ్ పొరబాటు’ అని వ్యంగ్యంగా మాట్లాడుకునేవారు. 1921 లో న్యూ యార్క్ టైమ్స్ పత్రిక సంపాదకులు డా. గోడార్డ్ కృషి మీద దుమ్మెత్తి పోశారు: "చర్య ప్రతిచర్యల మధ్య సంబంధం కూడా తెలీని డా. గోడార్డ్ కి శూన్యానికి ప్రతికూలంగా చర్య జరపడానికి మరింకేదైనా కావాలని తెలిసినట్టు లేదు. స్కూలు పిల్లలకి తెలిసిన పాటి భౌతిక శాస్త్రం కూడా ఈయనకి తెలిసినట్టు లేదు పాపం."
అంతరిక్షంలో తొయ్యడానికి గాలి ఉండదు కనుక రాకెట్లు అసంభవం అని తలపోశారా సంపాదకులు. కాని దురదృష్ట వశాత్తు గోడార్డ్ ఊహించిన "అసంభవ" రాకెట్ల విలువ ఒక దేశపు నేత అర్థం చేసుకున్నాడు. అతడే అడోల్ఫ్ హిట్లర్. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో జర్మనీ నిర్మించిన V-2 రాకెట్లు లండన్ మీద నిప్పులు కురిపించి ఆ మహానగరాన్ని మట్టి కరిపించాయి.

కొన్ని సార్లు అసంభవాన్ని శోధించడం వల్ల ప్రపంచ చరిత్రే మారిపోగలదు. 1930 లలో ఆటం బాంబ్ అసాధ్యం అని ఎంతో మంది అనుకునేవాళ్లు. వాళ్లలో ఐనిస్టయిన్ కూడా ఉన్నాడు. E=m c 2 పుణ్యమా అని పరమాణు కేంద్రకంలో బ్రహ్మాండమైన శక్తి దాగి వుందని అందరికీ తెలుసు కాని ఒక్క కేంద్రకంలో అంత చెప్పుకోదగ్గ శక్తి ఉండదని కూడా తెలుసు. కాని హెచ్.జి. వెల్స్ రాసిన ’ప్రపంచానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చింది’ (The world set free), అన్న పుస్తకం లియో జైలార్డ్ అనే భౌతిక శాస్త్రవేత్త చేతిలో పడింది. ఆ పుస్తకంలో వెల్స్ ఆటం బాంబ్ నిర్మాణం జరుగుతుందని ఊహించి రాశాడు. అంతే కాక 1933 లో ఓ భౌతిక శాస్త్రవేత్త ఆటం బాంబ్ నిర్మాణ రహస్యాన్ని భేదిస్తాడని కూడా రాశాడు. జైలార్డ్ ఈ పుస్తకాన్ని కాకతాళీయంగా 1932 లో చూశాడు. అంతకి రెండు శతాబ్దాల క్రితం వెల్స్ తన నవల్లో ఊహించి రాసినట్టే సరిగ్గా 1933 లో జైలార్డ్ కి ఓ అద్భుతమైన ఆలోచన వచ్చింది. ఒక్క కేంద్రకం లోంచి పుట్టిన శక్తిని గొలుసుకట్టు చర్య (chain reaction) ద్వారా ఎలా సంవర్ధనం చెయ్యొచ్చో ఊహించాడు జైలార్డ్. ఆ విధంగా ఒక్క యురేనియం కేంద్రకం లోంచి పుట్టిన శక్తిని కొన్ని ట్రిలియన్ రెట్లకి సంవర్ధనం చెయ్యొచ్చు. వెంటనే కొన్ని కీలకమైన ప్రయోగాలకి శ్రీకారం చుట్టాడు జైలార్డ్. ఐనిస్టయిన కి, ప్రెసిడెంట్ ఫ్రాంక్లిన్ రూస్వెల్ట్ కి మధ్య కొన్ని రహస్య సమావేశాలు ఏర్పాటు చేశాడు. ఆ సమావేశాలే మన్హాటన్ ప్రాజెక్ట్ కి నాంది పలికాయి. ఆటం బాంబ్ నిర్మాణం జరిగింది.

(సశేషం...)